Het jaar 2023 heeft zich ontpopt als een topjaar voor warmtepompen, ondanks een merkbare stagnatie in de groei tijdens het vierde kwartaal. De algehele groei in het afgelopen jaar, zoals weergegeven in de verkoopcijfers van fabrikanten, is echter indrukwekkend.
Verkoopcijfers en marktontwikkelingen
Volgens de verkoopcijfers van fabrikanten werden er gedurende heel 2023 maar liefst 150 duizend warmtepompen geleverd aan groothandels en installateurs, gericht op woningbouw en -renovatie. Deze indrukwekkende stijging van 36% ten opzichte van 2022 bevestigt een jaar-op-jaar groei die al acht jaar lang ‘dubbele cijfers’ haalt. In 2023 bereikte de warmtepomp een marktaandeel van 30%, waarbij de groei voor het eerst ten koste ging van de verkoop van stand-alone gasketels.
In de nieuwbouw werden naar schatting meer dan 40 duizend (all-electric) warmtepompen verkocht. In de bestaande bouw zien we een opmerkelijke stijging van de verkoop van warmtepompen, van ruim 50 duizend in 2022 naar bijna 110 duizend in 2023, waarvan minstens de helft hybride was.
Vraagontwikkeling in 2023
De groei in de verkoop van warmtepompen gedurende 2023 kan volledig worden toegeschreven aan de eerste drie kwartalen. Met een bijna ongelofelijke jaar-op-jaar groei van bijna 80% in die periode, was de initiële verwachting aan het begin van het jaar een totaal van 170 duizend verkochte warmtepompen in 2023. Het jaar begon met een uitzonderlijk hoge afzet, mede veroorzaakt door een ‘back-log’ als gevolg van hoge gasprijzen in 2021/2022 en vertraagde leveringen door logistieke issues en materiaaltekorten in diezelfde periode. Helaas zag het vierde kwartaal van 2023 een krimp van 30% ten opzichte van het vierde kwartaal van 2022, wat Nederland weer in lijn bracht met andere Europese landen waar stagnatie eerder begon.
Stabilisatie van groei in 2024
Hoewel branchecijfers niet exact overeenkomen met het aantal daadwerkelijk geïnstalleerde warmtepompen, schrijft de branche de schijnbare krimp in het vierde kwartaal toe aan de afbouw van voorraden door groothandels en installateurs. Verschillende factoren leiden tot de verwachting dat, zonder aanvullende maatregelen, de warmtepompenmarkt voor woningen zich in 2024 zal stabiliseren rond de 150 duizend stuks. Een van de belangrijkste remmende factoren is de nog beperkte capaciteit van de installatiebranche. Daarnaast daalde de prijs van aardgas in 2023, waarmee de prikkel van de eerder hoge gasprijzen afnam. Zorgen over congestie op het elektriciteitsnet zorgen ook voor toenemende voorzichtigheid bij beleidsmakers.
Toekomstperspectief
De warmtepompenbranche erkent haar medeverantwoordelijkheid voor verdere groei van de installatiecapaciteit en voor het voorkomen van piekbelasting van het elektriciteitsnet door gelijktijdigheid van warmtepompen. Om de groeiende rol van de warmtepomp in de energietransitie te waarborgen, zijn actieve betrokkenheid en samenwerking met ketenpartners essentieel. Gezamenlijke inspanningen zijn nodig voor het verhogen van de installatiecapaciteit en het realiseren van meer flexibiliteit in de inzet van warmtepompen.
