De zoektocht naar leven buiten de aarde heeft een spectaculaire wending gekregen. NASA’s Perseverance-rover heeft in de Jezero-krater een gesteentemonster gevonden dat sporen bevat die mogelijk zijn ontstaan door microbieel leven.
Wetenschappers spreken voorzichtig van een “potentiële biosignatuur”, de sterkste aanwijzing tot nu toe dat Mars ooit bewoond kan zijn geweest.
Volgens de studie, gepubliceerd in Nature, gaat het om het gesteentemonster ‘Sapphire Canyon’, dat in juli 2024 werd geboord uit een rotsformatie genaamd Cheyava Falls. Het materiaal, een roodbruine, fijnkorrelige moddersteen, vertoont ringvormige en donker gespikkelde structuren die wijzen op chemische reacties die – althans op aarde – vaak samenhangen met microbiële activiteit.
Oude meren als broedplaats voor leven
De rots waarin het monster werd aangetroffen, ontstond tussen 3,2 en 3,8 miljard jaar geleden, toen Jezero-krater nog een meer herbergde. “Op aarde zien we exact dit soort reacties in zuurstofarme meren en modderige rivierdelta’s, waar microben mineralen omzetten tijdens hun stofwisseling,” zegt hoofdauteur Joel Hurowitz (Stony Brook University).
Perseverance detecteerde in het gesteente onder meer vivianiet (ijzer-fosfaat) en greigiet (ijzer-sulfide). Beide mineralen vormen zich op aarde vaak als bijproduct van microbiële activiteit. Ook werden organisch koolstof, zwavel, fosfor en geoxideerd ijzer gevonden – ingrediënten die een voedingsbodem kunnen vormen voor primitieve levensvormen.
Voorzichtigheid is geboden
Toch temperen onderzoekers de verwachtingen. Hurowitz benadrukt dat het bewijs niet sluitend is: “We kunnen niet uitsluiten dat vergelijkbare chemische processen ook zonder biologie optreden. Daarom spreken we van een potentiële biosignatuur, geen definitieve.”
Ook Nicky Fox, directeur van NASA’s Science Mission Directorate, waarschuwt voor te snelle conclusies: “Het is niet het leven zelf.”
“Duidelijkste teken van leven ooit”
Wat de vondst bijzonder maakt, is de samenloop van factoren: de mineralencombinatie, de ouderdom van het gesteente, de aanwezigheid van organisch materiaal en de geologische context van een oud meer. Samen leveren ze een consistent beeld dat sterk lijkt op omstandigheden op aarde waar microben ooit floreerden.
Volgens NASA’s waarnemend administrator Sean Duffy hebben onderzoekers een jaar lang gezocht naar alternatieve verklaringen. “We kunnen simpelweg geen andere sluitende verklaring vinden. Dit zou heel goed het duidelijkste teken van leven kunnen zijn dat we ooit op Mars hebben gezien.”
Mars als spiegel voor de aarde
De ontdekking raakt aan een fundamentele vraag: zijn wij alleen? Als blijkt dat er ooit microbieel leven op Mars was, zou dat suggereren dat leven in het universum veel vaker voorkomt dan gedacht. Voor astrobiologen is dit een gamechanger.
Daarnaast biedt het onderzoek inzichten in de rol van mineralen als vivianiet en greigiet bij het ontstaan van leven op aarde. Sommige wetenschappers vermoeden dat juist dit soort chemische reacties aan de basis stond van de eerste biologische processen op onze planeet.
Vooruitblik
De vondst in Jezero-krater markeert een keerpunt in de zoektocht naar buitenaards leven, maar ook een les in wetenschappelijke voorzichtigheid. Het is een signaal, geen bewijs.
Toch is de spanning voelbaar: als Sapphire Canyon ooit op aarde wordt onderzocht, zou dat weleens de meest ingrijpende ontdekking in de geschiedenis van de wetenschap kunnen opleveren.
