De Verenigde Staten gaan 19 ton wapengeschikt plutonium beschikbaar stellen als brandstof voor nieuwe generatie reactoren. Een historische stap die oude nucleaire erfenissen omzet in schone energie.
De Amerikaanse regering wil de afhankelijkheid van Russisch uranium terugdringen en tegelijkertijd de binnenlandse nucleaire industrie nieuw elan geven. Door plutonium uit het Koude Oorlog-tijdperk om te vormen tot reactorbrandstof, slaat het Department of Energy (DOE) een opmerkelijke brug tussen verleden en toekomst.
19 ton plutonium
Volgens The Financial Times heeft het DOE besloten dat Amerikaanse bedrijven toegang kunnen krijgen tot in totaal 19 ton plutonium-239: het belangrijkste isotopenmateriaal, dat ooit werd gebruikt voor kernwapens. De maatregel moet de Verenigde Staten minder afhankelijk maken van Russische uraniumimporten, die nog altijd een groot deel van de wereldmarkt domineren.
Het ministerie noemt het een “significante stap” om de volledige nucleaire brandstofketen weer in eigen beheer te brengen. In de eerste fase mogen energiebedrijven voorstellen indienen om het plutonium te converteren naar zogeheten mixed oxide (MOX) brandstof, geschikt voor gebruik in geavanceerde reactoren.
Meer energie uit hetzelfde materiaal
Plutonium-239 ontstaat wanneer uranium-238 een neutron absorbeert en vervalt. Het is extreem radioactief, maar ook waardevol: in snelle neutronenreactoren kan het dienen als primaire brandstof. Zulke reactoren benutten splijtstof veel efficiënter en kunnen zelfs nieuw plutonium “kweken”, wat leidt tot een duurzamere kerncyclus.
In tegenstelling tot conventionele kerncentrales op uranium-235, kunnen deze systemen meer energie halen uit hetzelfde materiaal, met aanzienlijk minder langlevend afval als bijproduct. Daarmee past het project perfect binnen de Amerikaanse ambitie om CO2-vrije baseload-energie op te wekken zonder afhankelijk te blijven van fossiele of buitenlandse bronnen.
Commerciële toepassing
Onder de kanshebbers om toegang te krijgen tot het plutonium bevinden zich Oklo (het door OpenAI-topman Sam Altman gesteunde start-upbedrijf), en het Europese Newcleo. Beide werken aan kleine, modulaire reactoren (SMR’s) en fast reactors die met plutonium of gerecycleerde splijtstof kunnen draaien.
Deze technologieën beloven een revolutie in de nucleaire sector: compact, schaalbaar en met veel minder afval. Volgens de DOE kunnen geselecteerde bedrijven bovendien sneller een vergunning krijgen van de Nuclear Regulatory Commission (NRC), wat commerciële toepassing dichterbij brengt.
Minder afval, meer energie
Het hergebruik van plutonium heeft meerdere voordelen. Zo vermindert het de berg aan nucleair wapenmateriaal uit het Koude Oorlog-tijdperk, beperkt het de noodzaak om nieuwe uraniummijnen en verrijkingsinstallaties te openen, en verlaagt het de druk op de opslag van kernafval doordat het materiaal opnieuw nuttig wordt ingezet.
Toch zijn er ook uitdagingen: het transport en de verwerking van plutonium vereisen strikte veiligheidsmaatregelen, en de publieke acceptatie van kernenergie blijft gevoelig.
Schoon, circulair, strategisch
De aankondiging komt op een moment dat de vraag naar stabiele, koolstofarme elektriciteit wereldwijd toeneemt. Terwijl zonne- en windenergie kampen met variabiliteit, groeit de belangstelling voor kernenergie als betrouwbare aanvulling in de energiemix.
Door oud wapengeschikt materiaal om te zetten in brandstof voor nieuwe reactoren, laat de VS zien dat kernenergie niet alleen schoon, maar ook circulair en strategisch kan zijn.
