Op een bouwplaats in Duitsland werkt een robot samen met vakmensen aan iets dat verder gaat dan een eenvoudige rechte muur. Onderzoekers van de Technische Universiteit München (TUM) ontwikkelden een robotarm die stenen met grote precisie op hun plek legt. Niet om het ambacht te vervangen, maar om het slimmer en toekomstbestendiger te maken.
Het is even wennen: een robot die naast je aan het werk is. Toch was dat precies wat gebeurde tijdens een workshop op de campus van TUM. Leerling-metselaars werkten er samen met een robotarm aan de bouw van een klimaatgeoptimaliseerde muur. De robotarm was bevestigd op een verrijdbaar platform en kon zich soepel langs het muurvlak van 4 meter breed en 2,5 meter hoog bewegen. Daardoor kon hij elk punt van de muur bereiken.
De technologie achter deze samenwerking is indrukwekkend. De robot werkt met een digitale tweeling van de muur, waarin ontwerp en uitvoering naadloos samenkomen. Het metselwerk wordt niet alleen digitaal ontworpen, maar ook digitaal opgebouwd, met behulp van de robot. Die voert zijn taak uit met een nauwkeurigheid die zelfs de beste vakmensen moeilijk kunnen evenaren.
Niet vervangen, maar versterken
Volgens Markus Brückner, opleider bij het Bouwgilde München-Ebersberg, biedt de robot vooral hulp op plekken waar de mens minder nauwkeurig werkt. “Het is logisch om op deze manier te bouwen. De robot biedt precisie op momenten dat wij dat niet altijd kunnen.”
Ook leerling Dragan Stanojevic vond het in het begin vreemd om naast een robotarm te werken. “Maar inmiddels voelt het heel normaal,” vertelt hij. Dat onderstreept het doel van deze proefopstelling: de robot neemt het werk niet over, maar vult het aan. Vooral bij complexe ontwerpen en hoge precisie is die ondersteuning waardevol.
Een muur met een missie
De muur die werd gebouwd is niet zomaar een oefenproject. Het ontwerp is afgestemd op verschillende klimatologische omstandigheden. Afhankelijk van de ligging van het huis, bijvoorbeeld in de zon of in de schaduw, kunnen stenen onder verschillende hoeken worden geplaatst. Zulke constructies zijn met de hand lastig te realiseren, maar met behulp van een digitale configurator en een robotarm lukt het wel.
De muur is opgebouwd uit één type materiaal: baksteen. Die keuze maakt het geheel eenvoudiger, duurzamer en makkelijker om later te demonteren en hergebruiken. “We bouwen met monomaterialen. Dat is goed voor de circulariteit en vermindert de bouwcomplexiteit,” zegt Brückner.
Aan de buitenzijde worden weerbestendige klinkers gebruikt. De binnenzijde bestaat uit isolerende stenen. “De muur is vier stenen dik, goed voor een totale dikte van zo’n 55 centimeter,” legt Brückner uit. “Dat is 20 tot 25 centimeter meer dan normaal, maar zo is hij beter bestand tegen koude en hitte.”
Nieuwe generatie vakmensen
Wat het project vooral bijzonder maakt, is hoe het vakmanschap wordt versterkt door technologie. “De combinatie van digitale planning, robotuitvoering en menselijke expertise opent nieuwe mogelijkheden in het bouwproces,” stelt professor Kathrin Dörfer, hoogleraar Digital Fabrication aan de TUM. Samen met meester-metselaar Laura Lammel organiseerde zij de workshop.
Voor jonge vakmensen biedt deze aanpak perspectief. In plaats van een vak dat bedreigd wordt door technologie, ontstaat er juist een beroep dat sterker en veelzijdiger wordt. Nieuwe vaardigheden worden gecombineerd met bestaande technieken.
