Erwin Boutsma
Het Universitair Medisch Centrum in Utrecht heeft een wereldprimeur: op dit moment wordt er het eerste MRI-geleide radiotherapiesysteem ter wereld geïnstalleerd.
Prof.dr. Jan Lagendijk, hoofd klinische fysica, radiotherapie en radiologie van het UMC, windt er geen doekjes om: ‘Dit systeem heeft de potentie om de behandeling van veel soorten tumoren ingrijpend te verbeteren.’
Lagendijk is de bedenker van het systeem en een van de twee projectleiders. Hij legt uit wat de grote winst is van de Utrechtse technologie: ‘Alles in het lichaam beweegt door bijvoorbeeld de ademhaling en de werking van de darmen. Daarom is het lastig om bestraling goed te richten, met name voor tumoren tussen kin en kruis. In feite bestralen we een groter gebied dan nodig, waaronder gezond weefsel. Met deze nieuwe technologie combineren we bestraling met de beeldvorming van MRI. Slimme algoritmes zorgen ervoor dat de bestralingsbundel in real-time meebeweegt met het lichaam.’ Hij noemt het ‘opereren zonder snijden’, omdat het een hogere dosis straling in een kleiner gebied mogelijk maakt.
Het eerste idee voor de technologie stamt al uit 1999, vertelt Lagendijk. ‘Het is daarna een klassiek traject geworden van vijftien jaar tussen idee en ingebruikname. In 2003 hadden we door hoe het moest, en een jaar of vier later hadden we de marktpartijen voldoende overtuigd van de potentie van deze technologie.’
Die marktpartijen zijn Philips en Elekta. ‘Het is een unieke samenwerking en in die zin ook een industrieel experiment’, vindt Lagendijk. ‘Wij hadden het idee, Philips de kennis van MRI -scanners, en Elekta van bestralingsapparatuur. Het zegt veel over de potentie van de technologie dat alle partijen bereid zijn om hier zoveel geld in te investeren.’
De afgelopen jaren testte het UMC twee prototypes. Die waren zo succesvol, dat Philips en Elekta het aandurfden om een klinisch prototype te bouwen, dat momenteel wordt geïnstalleerd in het UMC. Als alles volgens plan verloopt, verwacht Lagendijk vanaf begin 2015 de eerste patiënten te kunnen behandelen.
