In een recente studie heeft TNO de toekomstscenario’s voor de Nederlandse energievoorziening bijgewerkt, gebaseerd op aangescherpte nationale en Europese klimaatdoelstellingen zoals de Klimaatwet, Fit-for-55 en REPowerEU. De bevindingen benadrukken de cruciale rol van de energie-intensieve industrie in de verduurzaming van het Nederlandse energiesysteem na 2030.
Twee scenario’s: ADAPT en TRANSFORM
TNO heeft twee scenario’s ontwikkeld: ADAPT en TRANSFORM. Beide scenario’s zijn gericht op het bereiken van een klimaatneutraal energiesysteem, maar met verschillende benaderingen. In ADAPT blijft het huidige gedrag ongewijzigd en wordt fossiele energie nog steeds gebruikt, met ondergrondse CO2-opslag als compensatie. TRANSFORM daarentegen veronderstelt gedragsverandering en aanzienlijke investeringen van bedrijven in duurzame technologieën.
De rol van de energie-intensieve industrie
De energie-intensieve industrie verbruikt bijna de helft van alle energie in Nederland en is essentieel voor de economie. De studie benadrukt dat deze sector een sleutelrol speelt in het behalen van de klimaatdoelstellingen. Martin Scheepers, auteur van de scenariostudie, zegt: “Prijsontwikkelingen en overheidsbeleid kunnen ertoe leiden dat energie-intensieve bedrijven moeten sluiten of hun productie naar het buitenland verplaatsen.” De impact van deze veranderingen op het Nederlandse energiesysteem is aanzienlijk. Als de productie van deze bedrijven ongewijzigd blijft, blijft de industrie verantwoordelijk voor 40 tot 50% van de energievraag. Bij vermindering van de productie daalt dit aandeel tot iets boven de 30%.
Kernenergie als kosteneffectieve oplossing
De studie onderzoekt ook de inzet van kernenergie binnen beide scenario’s. Kernenergie blijkt een kosteneffectieve oplossing te zijn, zelfs als er geen nieuwe kerncentrales worden gebouwd. Zonder nieuwe kerncentrales stijgen de systeemkosten met 1% tot 2,5%. Scheepers legt uit: “Hoewel kerncentrales duurder zijn dan windturbines en zonnepanelen, moeten we zonder kernenergie meer gebruik maken van dure flexibiliteitsopties zoals energieopslag.”
Duurzame alternatieven en negatieve emissies
Het volledig uitbannen van fossiele brandstoffen kan hoge kosten met zich meebrengen. De studie suggereert dat een beperkte inzet van fossiele brandstoffen, gecombineerd met de opslag van biogene CO2 (BECCS), een kosteneffectieve oplossing is. Scheepers: “Het toepassen van BECCS kan zelfs goedkoper zijn dan het afvangen van fossiele CO2, omdat kleinere installaties nodig zijn en de energiekosten lager zijn.”
Investeringen in duurzaamheid loont
De overgang naar een duurzaam energiesysteem vergt aanzienlijke investeringen, maar deze zullen op de lange termijn leiden tot kostendalingen. Innovatie en grootschalige toepassing van nieuwe technologieën spelen hierbij een belangrijke rol. “In een scenario met vergaande verduurzaming zijn de systeemkosten voor de industrie lager dan wanneer we blijven vertrouwen op fossiele brandstoffen,” aldus Scheepers.
De studie van TNO is hier te downloaden.