Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in elektriciteitsnetwerken maakt wereldwijd een sterke opmars door. Volgens een gezamenlijk rapport van het Europees Octrooibureau (EPO) en het Internationaal Energieagentschap (IEA) is het aantal patentaanvragen voor AI-toepassingen in elektriciteitsnetwerken sinds 2010 verzesvoudigd. Deze groei weerspiegelt de toenemende noodzaak om netwerken flexibeler en efficiënter te maken in het licht van de energietransitie en een groeiende vraag naar elektriciteit.
Het rapport laat zien dat innovatie in elektriciteitsnetwerken een van de snelst groeiende technologische gebieden wereldwijd is. Van 2009 tot 2013 groeide de innovatie in dit domein jaarlijks met 30%, een tempo dat zeven keer hoger ligt dan gemiddeld in andere technologievelden. Hoewel de groei de afgelopen jaren is gestabiliseerd, blijft het aantal nieuwe patentaanvragen hoog, vooral in digitale en slimme netwerktechnologieën.
De toename van AI-toepassingen in elektriciteitsnetwerken gaat hand in hand met de integratie van schone energiebronnen. Technologieën zoals vraag- en aanbodvoorspelling en laadoplossingen voor elektrische voertuigen zijn daarbij belangrijke groeisectoren. Innovaties in software hebben tussen 2010 en 2022 gezorgd voor een toename van slimme functies in netwerken met 50%.
Regionale ontwikkelingen: Europa, Japan en China
Europa en Japan blijven koplopers in netwerkinnovatie, elk verantwoordelijk voor 22% van de wereldwijde patentaanvragen in deze sector tussen 2011 en 2022. De Verenigde Staten volgen met een aandeel van 20%. Binnen Europa nemen Duitsland, Zwitserland en Frankrijk de leiding.
China is echter de snelst groeiende speler op dit gebied. Het aandeel van het land in patentaanvragen steeg van 7% in 2013 naar 25% in 2022. Hiermee haalde China Europa in als belangrijkste regio voor octrooiaanvragen in elektriciteitsnetwerken. Deze opmars zet druk op andere regio’s om hun concurrentiepositie te behouden.
Uitdagingen en kansen voor elektriciteitsnetwerken
De studie wijst erop dat inadequate elektriciteitsnetwerken een belemmering vormen voor economische groei en de implementatie van schone energietechnologieën. Het uitbreiden en moderniseren van deze infrastructuur is cruciaal om de groeiende vraag naar elektriciteit te balanceren met variabele energiebronnen zoals wind- en zonne-energie.
Volgens Fatih Birol, directeur van het IEA, spelen innovatieve oplossingen een sleutelrol in deze transitie. “De data laten zien dat de industrie inspeelt op de noodzaak van flexibele netwerktechnologieën. Dit is een vaak over het hoofd gezien, maar essentieel onderdeel van de energietransitie,” aldus Birol.
Naast grote bedrijven dragen ook start-ups, universiteiten en onderzoeksinstellingen significant bij aan innovatie in elektriciteitsnetwerken. Vooral in Europa en de Verenigde Staten zijn start-ups actief in dit veld, waarbij 37% van deze bedrijven een patent heeft aangevraagd. Dit ligt ver boven het gemiddelde van 6% in Europa, wat wijst op een sterk potentieel voor verdere groei en het aantrekken van investeringen.
