Christian Jongeneel
In vergelijking met twee jaar geleden is het aantal werknemers met een vast contract toegenomen van 71 naar 77 procent. Dat blijkt uit een enquête die TW hield onder 6500 mensen die werkzaam zijn in bètasectoren.
De ondervraagden, die onder andere via de website van TW zijn geworven, zijn min of meer gelijk verdeel over drie werkgebieden: chemie en life science, techniek en overig (onder andere automatisering en consultancy). Allen hebben een technische opleiding achter de rug op mbo-, hbo- of wo-niveau.
De best vertegenwoordigde sectoren waarin respondenten werken, zijn bouw en civiele techniek, en onderwijs en onderzoek. De kleinste sector is lucht- en ruimtevaart met vijftig deelnemers, maar dat is nog altijd ruim genoeg om valide uitspraken te kunnen doen. Het totale aantal deelnemers van 6500 is, afgezet tegen het totaal aantal mensen met een technisch beroep, statistisch voldoende om uitspraken met een zekerheid van 99 procent te kunnen doen.
Bijna de helft van de respondenten is jonger dan 35 jaar. Dit betekent dat met name de trends in die leeftijdsgroepen op een ruime statistische basis rusten. Een van de dingen die dan opvalt is dat de man/vrouwverhouding in hoog tempo gelijk aan het trekken is. In de leeftijdsgroep tot 24 jaar is 40 procent vrouw, tussen 25 en 29 is het 31 procent en tussen 29 en 34 is het 23 procent. Als deze trend zich doorzet is de instroom binnen tien jaar gelijk verdeeld over mannen en vrouwen.
De aantekening hierbij is dat het in de techniek en de IT veel minder snel gaat dan in de chemie en life sciences. In dat laatste gebied vormen vrouwen al langere tijd een meerderheid. In de techniek vormen vrouwen ook in de jongste categorie nog maar twaalf procent van de werknemers. In de automatisering is het met twintig procent iets beter.
Een opvallend verschil met de enquête die TW twee jaar geleden hield, is de stijging van het aantal mensen met een vast contract van 71 naar 77 procent. Alleen onder de jongste werknemers tot en met 24 jaar is het aandeel juist gedaald van 34 naar 31 procent. Opvallend is dat een kwart van de 65+ers aangeeft een vorm van flexibel contract te hebben. Dat wijst erop dat bedrijven gepensioneerden nog met contracten aan zich proberen te binden. Dat is consistent met de groei van vaste contracten. De krapte op de arbeidsmarkt houdt aan.
Uit vragen naar het belang dat mensen hechten aan een vast contract, komt een paradox naar voren. Vrouwen blijken al op jongere leeftijd meer belangstelling te hebben voor een vast contract dan mannen. Op de vraag of zij kans maken op een langdurig dienstverband antwoordt echter slechts 65 procent van de vrouwen ‘ja’, tegenover 74 procent van de mannen. Dat verschil valt niet te verklaren uit het feit dat vrouwen gemiddeld jonger zijn. Werkgevers die getalenteerde jonge vrouwen willen vasthouden doen er dus goed aan vroeger over een vaste aanstelling te beginnen dan ze allicht bij mannen zouden doen.
Eenzelfde effect is zichtbaar bij promotiekansen: vrouwen hechten daar meer aan dan mannen, maar hebben minder vaak het gevoel dat ze aan bod komen. Qua salariëring hebben vrouwen vaker het gevoel dat zij achterblijven dan mannen. Een hoger loon hangt bij hen vaker samen met een verandering van functie dan met een beoordelingsgesprek. Bij mannen is dat omgekeerd.
Uiteraard zijn ervaringsfactoren geen meetbare eenheden. Maar breed gedeelde gevoelens worden vanzelf een realiteit waarmee werkgevers rekening hebben te houden.
Op het vlak van salariëring zijn geen opvallende verschuivingen zichtbaar. Vergelijkbare functies betalen in de techniek doorgaans iets beter dan in andere sectoren. Docent in het middelbaar onderwijs of het mbo betaalt beter dan consultant of een functie in de automatisering. Wie veel geld wil verdienen probeert directeur of hoogleraar te worden. Een aantal gespecialiseerde functies met een gering aantal respondenten, zoals octrooigemachtigde, springt er ook uit met een jaarsalaris van ruim boven de ton voor ervaren krachten.
Zeventig procent van de geënquêteerden heeft de een of andere variabele component in zijn salaris, zoals een bonus of winstdeling. De (petro)chemische industrie past dit het meest toe, terwijl wie werkzaam is in de gezondheidszorg er nauwelijks op hoeft te rekenen.
Tweederde zegt er in salaris op vooruit gegaan te zijn ten opzichte van het jaar ervoor. Over het komende jaar (2020, omdat de enquête in 2019 werd afgenomen) is men iets minder optimistisch. Zo’n 59 procent verwacht erop vooruit te gaan. Anderzijds verwacht slecht één procent een daling, terwijl drie procent er in 2018 daadwerkelijk op achteruit ging.
Werknemers in de bètasectoren maken zich niet buitengewoon zorgen over hun pensioen. Bijna negentig procent kan rekenen op een (gedeeltelijke) pensioenvoorziening van werkgeverszijde. Een zesde van de respondenten meent dat de voorziening onvoldoende zal zijn, maar slechts een deel van hen spaart bij. Opvallend is dat een deel van de mensen die meent dat voorziening voldoet, toch ook nog spaart voor de oude dag.
De helft van de respondenten meent dat de werkdruk in balans is, maar slechts een kleine minderheid ervaart weinig werkdruk. Ruim veertig procent vindt die hoog tot zeer hoog. Daarbij bestaan grote verschillen tussen de sectoren. Onderwijs schiet eruit als sector met de hoogste werkdruk, terwijl de laagste werkdrukbeleving te vinden is in de architectuur/ontwerp en de financiële sector.
Het is met name de hoeveelheid werk die bij mensen tot druk leidt, met inhoud of complexiteit van het werk als goede tweede. Een derde heeft last van te hoge eisen aan het werktempo en/of de managementstijl. Dit zijn uiteraard subjectieve belevingen, maar dat maakt ze niet minder reëel voor de betrokkenen en dus zijn de consequenties ook reëel. Zestig procent van de betrokkenen geeft aan dat de werkdruk soms een negatieve invloed heeft op het welzijn of functioneren. Bij vijftien procent is dat zelfs vaak of altijd het geval.
Bekijk hier alle resultaten.
