Een recent haalbaarheidsonderzoek laat zien dat laboratoria grotendeels gebouwd van hout niet alleen mogelijk zijn, maar ook een enorme bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van CO₂-uitstoot. De resultaten wijzen uit dat hout als bouwmateriaal geschikt is voor meer dan 80% van alle laboratoria in Nederland.
Bij nieuwbouwprojecten binnen de R&D-sector wordt nog altijd vaak gekozen voor traditionele materialen zoals beton, cement en staal. Deze materialen zijn energie-intensief om te produceren en dragen significant bij aan de CO₂-uitstoot. Hout, daarentegen, heeft juist het vermogen om CO₂ op te slaan. Dit maakt het een veel duurzamer alternatief.
Het onderzoek, uitgevoerd door architectenbureau Broekbakema, ingenieursbureau Lüning en laboratoriumadviesbureau L3Q, toont aan dat houten laboratoria de CO₂-uitstoot met ruim 50% kunnen verminderen. Dit is een belangrijke ontwikkeling, aangezien de gebouwde omgeving wereldwijd verantwoordelijk is voor bijna 40% van het totale energiegebruik en een derde van de CO₂-uitstoot.
Misvattingen over hout in laboratoria
In laboratoria en cleanrooms gelden doorgaans strikte eisen op het gebied van draagkracht, trillingsgevoeligheid, brandveiligheid en reinigbaarheid. Hierdoor werd hout vaak bij voorbaat uitgesloten als bouwmateriaal. Dankzij technologische ontwikkelingen is het nu echter mogelijk om hout te optimaliseren, waardoor het aan de meeste eisen kan voldoen. Alleen laboratoria met de hoogste veiligheidseisen, zoals BSL-3 en BSL-4 labs, zouden aanvullende aanpassingen vereisen of niet volledig in hout kunnen worden uitgevoerd.
Volgens Renze Evenhuis, architect-directeur bij Broekbakema, ligt het gebrek aan kennis over de mogelijkheden van hout aan de basis van de terughoudendheid in de sector: “Er zijn al grote stappen gezet om de energieprestaties van laboratoria te verbeteren, maar er wordt nauwelijks gekeken naar de materialen zelf. Beton, cement en staal zijn nog altijd de standaard, terwijl hout een bewezen alternatief biedt.”
Grote besparingen mogelijk
De Nederlandse R&D-sector beschikt naar schatting over 12 miljoen vierkante meter aan laboratoriumruimte. Het onderzoek wijst uit dat het gebruik van hout bij nieuwbouw jaarlijks zo’n 57,6 miljoen kilogram CO₂ kan besparen. Dat staat gelijk aan het van de weg halen van 27.500 auto’s. Dit biedt een enorme kans om de duurzaamheidsdoelstellingen, zoals die zijn vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs, te behalen.
De druk om te verduurzamen neemt toe, mede door strengere regelgeving vanuit overheden en de groeiende noodzaak om ‘paris-proof’ te bouwen. Dit houdt in dat gebouwen voldoen aan de klimaatdoelen voor 2050. Houten laboratoria kunnen hierin een cruciale rol spelen. Het onderzoek ‘Het Houten Lab’ laat zien dat de markt klaar lijkt te zijn voor deze stap. De eerste reacties vanuit de sector zijn positief en wijzen op een toenemende interesse in biobased bouwmaterialen.
Evenhuis benadrukt het belang van duurzame keuzes bij nieuwbouw: “De gebouwde omgeving levert een enorme bijdrage aan de wereldwijde CO₂-uitstoot. Door bij de bouw van nieuwe laboratoria te kiezen voor hout, kunnen we deze impact drastisch verminderen. Dit is essentieel om de klimaatdoelen voor 2050 te halen.”
