Bruno van Wayenburg
In november zal een Europees ruimteschip voor het eerst een re-entry uitvoeren, een terugkeer in de dampkring.
Dit gebeurt meteen maar met een nieuw type ruimtevaartuig, het Intermediate eXperimental Vehicle. ‘De IXV is een hybride tussen een capsule, zoals de Apollo-capsules, en een ruimtevliegtuig met vleugels, zoals de spaceshuttle’, zegt missiemanager Giorgio Tumino van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
Het resultaat doet denken aan een kruising tussen een baksteen en een kruimeldief. Vorige week was het 5 m lange en 2.000 kg zware gevaarte voor het laatst te zien in ESA-testcentrum ESTEC in Noordwijk. Daarna werd hij verscheept naar de Europese lanceerbasis Kourou in Frans Guyana. Op 18 november lanceert ESA haar IXV aan boord van een Vega-raket, die hem tot 320 km hoogte en een snelheid van zo’n 28.000 km/h (Mach 20) stuwt: genoeg voor een lage baan om de aarde.
IXV zal, na zelf tot 420 km hoogte te stijgen, vervolgens terugvallen boven de Stille Oceaan. ‘Het doel is om te testen wat het vaartuig moet doormaken als die van een lage baan om de aarde terugkeert in de dampkring’, zegt Tumino. Twee typen hitteschildmateriaal zullen de wrijvinghitte moeten doorstaan. ‘De zwarte gedeelten zijn carbonvezel in een matrix van siliciumcarbide. Het wit is ablatief materiaal, dat deels verbrandt tijdens de terugkeer: een gedeelte is kurk, het andere siliconen.’ Als IXV is afgeremd tot Mach 2 zullen supersonische parachutes de laatste etappe voor hun rekening nemen, waarna hij in de oceaan plonst. Het bergingsschip Nos Aries, een maandje eerder vertrokken vanuit de Middellandse Zee, moet hem daar oppikken.
Uniek zijn de twee stuurflappen aan de achterkant, waarmee IXV bij kan sturen tijdens zijn val. ‘IXV is een compromis tussen de eenvoud van een capsule en de manoeuvreerbaarheid van een ruimtevliegtuig met vleugels’, legt Tumino uit. Tijdens de vlucht meten zo’n driehonderd sensoren allerlei parameters, die meteen naar het moederschip geseind worden.
Met de opgedane kennis en ervaring kan ESA verder werken aan een methode om terug te keren uit een baan om de aarde, eventueel ooit bemand. Tot voor kort kon dat ook met NASA’s spaceshuttle, die in 2011 met pensioen ging, maar nu is de Russische Sojoez-capsule de enige manier om terug te keren van het International Space Station (ISS).
‘Maar je kunt ook denken aan microzwaartekrachtmissies, of onbemande missies om monsters van Mars terug naar de aarde te brengen’, zegt Tumino. Concrete plannen voor een vervolgmissie op IXV zijn er nog niet.
