Kernfusie toch alternatieve energiebron.
In het Lawrence Livermore National Laboratory bij San Francisco lukte het onlangs om met laser een fusiereactie in de bol te starten.
(Foto: REUTERS)
Ondanks aanzienlijke successen is kernfusie nog lang niet klaar voor de markt. Waarom dit onderzoek nog steeds de moeite waard is – en wat er in de tussentijd moet gebeuren.
Lange tijd was kernfusie een veld waarvan zelfs de meest koppige technologie-optimist wanhopig werd . Zo’n mooie droom om het zonnevuur naar de aarde te brengen, als een bijna oneindige bron van energie. In werkelijkheid waren echter alleen de eeuwige kostenstijgingen van grote projecten als Iter oneindig. De testreactor in het zuiden van Frankrijk is al meer dan drie decennia in planning en al meer dan een decennium in aanbouw. Het zal nog wel even duren voordat kernfusie daar serieus kan worden geëxploiteerd: het gebruik van deuterium-tritiumbrandstof is niet gepland vóór 2035! Met de snelheid van de ontwikkelingen in Iter glijden zelfs gletsjers snel.
Maar de laatste tijd is er veel gebeurd in kernfusie land. In de afgelopen maanden hebben diverse onderzoekteams verbazingwekkende successen gemeld – meest recent afgelopen maand, toen onderzoekers van de Europese testreactor Jet rapporteerden hoe ze in staat waren om een plasma vijf seconden stabiel (zwevend) te houden en daardoor in staat waren een recordhoeveelheid fusie-energie te oogsten. Zullen commerciële fusiereactoren dan toch nog op tijd komen klaar zijn om een rol te spelen bij het overwinnen van de klimaatcrisis? Het klopt dat er op dit gebied veel aan de hand is. Verschillende sleuteltechnologieën hebben enorme vooruitgang geboekt. Onder andere supercomputers die de processen in het hete plasma kunnen simuleren. Er worden in sommige fusie-experimenten betere lasers gebruikt. Of supergeleiders, die gebruikt worden om sterke magnetische velden te genereren. Daarmee kan het plasma, dat bij contact elk omhulsel zou vernietigen, in een kleine ruimte zwevend gehouden worden. Dergelijke technische doorbraken hebben ertoe bijgedragen dat veel particulier durfkapitaal naar start-ups stroomt. Ook landen als Groot-Brittannië of China investeren op grote schaal.
Het terrein van fusieonderzoek is verbreed maar ten koste van de snelheid
Maar dat betekent niet dat een werkende fusiereactor om de volgende hoek wacht, zoals herhaaldelijk wordt aangekondigd. Recente vooruitgang is geboekt in experimenten die gelijktijdig zeer diverse invalshoeken kiezen. Dat vergroot de kans dat één van hen op een gegeven moment slaagt: het veld is breder geworden, er zijn meer spelers bijgekomen. Dan gaan de ontwikkelingen het niet per se sneller. Vanuit het perspectief van vandaag zouden de eerste commerciële reactoren op zijn vroegst pas over dertig jaar beschikbaar kunnen zijn.
Niettemin toont de vooruitgang aan dat het de moeite waard is om ingeslagen weg te vervolgen. Die weg geeft het vertrouwen dat het vroeg of laat moet lukken. Om de klimaatcrisis te bestrijden zouden de fossiele centrales eigenlijk met directe ingang vervangen moeten worden. En niet over dertig jaren. Maar we hebben geen keus: we moeten alle opties openhouden, ook die van kernfusie
