NASA wil vóór 2030 een kernreactor op de maan plaatsen, als energiebron voor toekomstige maanmissies. Niet alleen om astronauten van stroom te voorzien, maar ook om geopolitieke invloed veilig te stellen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil vóór 2030 een werkende kernreactor op het maanoppervlak krijgen. Dit als serieuze stap richting een langdurige menselijke aanwezigheid buiten de aarde. Met deze zet wil NASA een voorsprong nemen in de nieuwe geopolitieke ruimtewedloop, waarin ook China en Rusland ambitieus meespelen.
Reactor voor 100 kilowatt
NASA werkt al langer aan het Fission Surface Power Project, een programma gericht op het ontwikkelen van kernenergie voor de maan. Waar eerder werd gedacht aan een reactor van 40 kilowatt, is de nieuwe opdracht ambitieuzer: een reactor van 100 kilowatt die in 2030 gelanceerd kan worden.
De reactor moet een betrouwbare energiebron vormen voor toekomstige maanmissies. Zonnepanelen zijn beperkt bruikbaar op de maan, waar een dag en nacht elk ongeveer 14 aardse dagen duren. Twee weken zonlicht, gevolgd door twee weken duisternis: dat vraagt om een energievoorziening die niet afhankelijk is van zonlicht.
Een kernreactor kan continu stroom leveren voor essentiële systemen zoals levensondersteuning, verwarming, communicatie en wetenschappelijke apparatuur.
Politiek signaal
De versnelde plannen komen uit de koker van Sean Duffy, de Amerikaanse minister van Transport die sinds juli ook tijdelijk leiding geeft aan NASA. Hij kreeg de functie na het terugtrekken van de eerder voorgedragen NASA-directeur Jared Isaacman. Duffy’s eerste grote wapenfeit: een intern memo waarin hij het plan voor de maanreactor aankondigt en bedrijven oproept om binnen 60 dagen voorstellen in te dienen.
De motivatie is niet alleen technisch of wetenschappelijk, maar ook strategisch. China en Rusland werken aan een gezamenlijke maanbasis (het International Lunar Research Station) en hebben plannen voor een eigen nucleaire energievoorziening op de maan rond 2035.
Volgens Duffy moet de VS voorkomen dat andere landen cruciale locaties op de maan, zoals de zuidpool, opeisen met een zogenaamde “keep-out zone” rond hun installaties.
NASA onder druk
De aankondiging komt op een moment dat NASA financieel onder druk staat. Het voorstel voor het ruimtevaartbudget van 2026 bevat forse bezuinigingen op wetenschappelijke programma’s, terwijl de financiering voor bemande ruimtevaart juist stijgt.
Critici vrezen dat het ruimtebeleid teveel gestuurd wordt door geopolitieke motieven in plaats van wetenschappelijke doelstellingen. “Het lijkt alsof we terug zijn in de dagen van de Koude Oorlog,” stelt een Britse wetenschapper. “Competitie kan innovatie aanjagen, maar mag niet ten koste gaan van samenwerking of de grotere visie op ruimteonderzoek.”
Toch erkent vrijwel iedereen dat kernenergie op de maan noodzakelijk is. “Voor een bescheiden maanbasis heb je stroom op megawattschaal nodig,” zegt Dr. Sungwoo Lim van de University of Surrey. “Zonnepanelen en batterijen redden dat simpelweg niet. Nucleaire energie is onvermijdelijk.”
Technologie en veiligheid
Technisch gezien is het haalbaar om een kleine reactor op de maan te plaatsen. Er bestaan al ontwerpen voor modulaire reactoren van deze omvang. NASA heeft in 2022 al drie bedrijven – waaronder Lockheed Martin en Westinghouse – elk vijf miljoen dollar toegekend om conceptontwerpen te maken.
Toch zijn er nog flinke hobbels. Zo is het lanceren van radioactief materiaal via de aardatmosfeer strikt gereguleerd. “Je hebt daar een speciale vergunning voor nodig, maar het is niet onoverkomelijk,” zegt planeetwetenschapper Dr. Simeon Barber van de Open University.
Bovendien moeten er ook logistieke oplossingen komen: een reactor is nutteloos als er geen mensen of apparatuur op de maan zijn om hem te gebruiken. NASA’s Artemis 3-missie, die in 2027 mensen op de maan moet zetten, loopt vertraging op. Zonder landers, habitats of energieopslag valt er weinig te beginnen met een kernreactor.
Nieuwe ruimtewedloop
Toch is de boodschap duidelijk: de VS willen niet achterblijven. De maan is niet langer alleen het decor van historische missies, maar opnieuw het toneel van internationale competitie. En wie als eerste een energie-infrastructuur opbouwt, heeft straks het beste uitgangspunt voor permanente aanwezigheid en misschien zelfs het eigenaarschap over toegang tot maanbronnen.
