Marianne Pinckaers
Het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON zal meewerken aan de ESA-missie Ariel. De gelijknamige ruimtetelescoop gaat in 2028 circa 1.000 exoplaneten analyseren wanneer deze voor hun moederster langs bewegen.
De telescoop Ariel heeft drie spectrometers aan boord om de chemische samenstelling van de exoplaneten te achterhalen. Als de exoplaneet voor de ster langsgaat houdt deze licht tegen. Stoffen in de atmosfeer van de exoplaneet absorberen bepaalde golflengtes. ‘In het infraroodspectrum ontstaan allemaal pieken en dalen’, vertelt Martin Frericks, Nederlands projectleider van Ariel bij SRON. ‘Aan de plaats van de pieken en dalen in het spectrum kunnen we zien om welke stof het gaat, terwijl de diepte van de lijnen de concentratie van de stof aangeeft.’
Het signaal van de exoplaneten is zeer zwak en het sterrenlicht varieert onder andere door zonnevlekken. Ariel heeft daarom ook een sensor die de variaties in het sterrenlicht waarneemt.
De telescoop werkt bij ongeveer -220 °C, aangezien de telescoop warmtestraling moet meten. Ook de uitlees-elektronica, geleverd door SRON, mag niet te veel warmte produceren. Frericks vergelijkt het met de winter. ’Als je buiten sneeuwballen gooit en daarna binnen je handen onder de koude kraan houdt, voelt het water warm aan. Hoe kouder je bent, hoe meer warmte je kan voelen. Of in het geval van de satelliet: hoe beter de telescoop de warmtestraling kan meten.’
Het consortium van de exoplaneetmissie bestaat uit zestig instituten uit vijftien verschillende landen. De 1.200 kg wegende Ariel wordt in 2028 gelanceerd en zal reizen naar een baan die zich op 1,5 miljoen km van de aarde bevindt. Tijdens zijn vier jaar in deze baan zal het de circa 1.000 – al ontdekte – warme exoplaneten onderzoeken en hierdoor meer inzicht verschaffen over het ontstaan van ons zonnestelsel. De kosten van de missie worden geschat op € 450 miljoen.
