Port of Antwerp-Bruges, de haven van Antwerpen en Brugge gaat de Europaterminal in de haven van Antwerpen volledig vernieuwen zodat de haven de grootste containerschepen kan blijven ontvangen en de capaciteit met een derde kan toenemen. Het project, dat in oktober 2022 officieel begon, duurt negen jaar en wordt in drie fasen uitgevoerd. Zo wordt onder andere de huidige kademuur afgebroken en een nieuwe muur van 1.200 meter gerealiseerd. En daarbij wordt rekening gehouden met de natuur en de omgeving.
TM Europa Terminal Civiel, Boskalis, Vroom Funderingstechniek B.V., Artes-Roegiers, Artes Depret en Herbosch-Kiere realiseren het project. De projectkosten bedragen 335 miljoen euro en als alles volgens plan verloopt is het in 2031 afgerond. Het ontwerp is van Tractebel Engineering.
Het eerste funderingswerk voor de nieuwe kademuur, de Deense kademuur genoemd, begon op 29 juni 2023 en werd 20 september 2023 afgerond. Bijzonder is dat er voor het eerst een hybride funderingsmachine wordt benut, de Hillcon HSCX1500GLS-E funderingsmachine. De volledig softwarematig en elektrische gestuurde machine zal in totaal 709 vibropalen funderen met een diameter van 559 mm en een voet van 680 mm van het type HBF. In totaal worden er vijf heimachines gebruikt om de vibropalen in de bodem te krijgen.
Antwerpen, in het Frans Anvers, is een centrumstad in het Vlaams Gewest in België. Het is de hoofdstad van de provincie Antwerpen en van het gelijknamige arrondissement. Vandaag de dag wonen er in Antwerpen 530.000 mensen op een oppervlakte van 20.432 hectare, het is qua inwonertal de grootste gemeente van België en naar oppervlak de derde na Doornik en Couvin. De stad ligt grotendeels op de rechteroever van de rivier de Schelde die deel uitmaakt van de gemeente- en provinciegrens. Rondom de Schelde ligt het uitgestrekte havengebied met internationaal vrachtvervoer. De fusiehaven Port of Antwerp-Bruges is na Rotterdam de grootste containerhaven van Europa. Antwerpen geniet ook faam omdat het het wereldcentrum is voor de handel in diamant en goud.
Port of Antwerp-Bruges is de naam voor de publieke beheersmaatschappij voor de havens van Antwerpen en Brugge-Zeebrugge. Sinds de havens in 2022 fuseerden, huisvest het grootste chemiecluster in Europa en is het de grootste haven voor cruiseschepen in de Benelux en voor overslag van voertuigen in de wereld en het is de twaalfde containerhaven in de wereld gerekend in twenty foot equivalent units. Zowel traditionele producten als textiel en elektronica als vruchten, luxeauto’s en andere nieuwe goederen worden verwerkt in de haven. Antwerpen heeft 80,2% belang in de maatschappij, Zeebrugge 19,8%. In 2022 werden 64.174.041 containers gelost en 81.109.441 containers geladen. In de havens werken direct en indirect 150.000 mensen.
De Havencijfers van 2023 van Port of Antwerp-Bruges op een rij:
Antwerpen en Zeebrugge in de wereld
De haven van Antwerpen is de diepste van Europa. De situering van Zeebrugge aan de kust zorgt voor een zeer vlotte bereikbaarheid. Twee platformen vormen zo de snelste en goedkoopste verbinding met het Europese achterland en zijn ze ook nog eens ecologisch gezien een verantwoorde keuze.
Lossingen/ladingen in miljoen ton in procenten
| Bestemming | Lossingen | Ladingen |
| Europa | 66.1 | 54.8 |
| Noord- en Midden-Amerika | 22.7 | 18.6 |
| Midden- en Verre Oosten | 22.1 | 21.3 |
| Nabije Oosten | 16.1 | 15.4 |
| Afrika | 11.0 | 22.5 |
| Zuid-Amerika | 7.6 | 6.9 |
| Oceanië | 0.8 | 1.0 |
| Overige | 0.1 | 0.0 |
| Totaal | 146.5 | 140.5 |
Maritiem goederenverkeer in Antwerpen en Zeebrugge in ton
| Europa | 120.958.995 |
| Noord- en Midden-Amerika | 41.312.477 |
| Midden- en Verre Oosten | 43.360.346 |
| Nabij Oosten | 31.464.606 |
| Afrika | 33.485.774 |
| Zuid-Amerika | 14.433.232 |
| Oceanië | 1.776.117 |
| Overige | 62.139 |
| Totaal | 286.953.686 |
In de top 20 van containerhavens in Europa staat Antwerpen-Zeebrugge op de twaalfde plaats en op de dertiende plaats in de wereld. Op de eerste drie plaatsen staan Shanghai, Singapore en het Chinese Ningbo-Zhoushan. De laatste havenplek is voor Hamburg.
Antwerpen en Zeebrugge in Europa
De haven ligt in het hart van Europa en 80 kilometer landinwaarts. Dankzij die unieke ligging heeft de haven een snelle en duurzame verbinding met het Europese achterland. De haven Zeebrugge is multimodaal ontsloten en levert ook vlotte verbindingen met het achterland op. 60% van de Europese koopkracht bevindt zich binnen een straal van 500 kilometer van de haven. Door de verdieping van de vaargeul van de Westerschelde is er voor containerschepen een maximale diepgang van 16,0 meter bij opvaart en 15,2 meter bij afvaart. In Zeebrugge bedraagt de diepgang 16,0 meter in de voorhaven en 14,9 meter in de achterhaven.
De aanlopen van containerschepen groter dan 10.000 TEU was in 2021 592 en in 2022 637. Het aantal zeeschepen 21.072. Het grootste containerschip ‘Ever Act’ deed ooit op 22 september 2022 de haven van Antwerp-Zeebrugge aan.
Containerschip ‘Ever Act’ TEU-capaciteit 23.992. TEU
| Lengte | 399,97 meter |
| Breedte | 61,63 meter |
| Tonnenmaat | 235.579 BT |
Maritiem goederenvervoer
Het aantal goederen dat in de haven van Antwerpen-Zeebrugge wordt gelost en geladen is in afgelopen twintig jaar opgelopen tot 287 miljoen ton. De haven is de belangrijkste haven van België en de tweede grootste haven in Europa. Het maritieme goederenvervoer loste in 2021 142.331.578 ton en laadde 146.617.801 ton. Een jaar later was dat 146.482.976 ton lossingen en 140.470.710 ton ladingen. Als essentiële schakel in global supply chains is de haven van Antwerpen en Zeebrugge uitgegroeid tot een vooraanstaande haven in Europa met een sterk ladingsaanbod.
Maritiem goederenveer bestaat uit de volgende verschepingsvormen in ton: vloeibaar massagoed 90.644.822, droog massagoed 17.225.380, breakbulk 13.227.571, rollend materiaal 20.572.432 en containers 145.283.482
Containers
De haven geniet wereldwijd faam vanwege de hoge productiviteit voor containerbehandeling. Per uur zijn er tot 40 bewegingen per kraan. In 2021 waren er 68.958.869 ton lossingen van containers en 90.078.336 ton ladingen containers. In 2022 waren die cijfers respectievelijk 64.174.041 lossingen en 81.109.441 ladingen. De containers worden verwerkt met vijf diepzee containerterminals: DP World Antwerp Gateway Terminal, Antwerp Container Terminal, MSC PSA European Terminal (MPET), PSA Antwerp Europa Terminal en PSA Antwerp Noordzee Terminal.
Reeferlading
De haven biedt voor elke product dat een temperatuur gecontroleerde behandeling vraagt een onafgebroken zogenoemde ‘cold chain’. Van vers fruit tot life science & healthcare producten. In 2021 bedroeg het aantal lossingen van reefer containers 606.667 TEU en het aantal ladingen 415.176 TEU. Een jaar later was dat respectievelijk 594.343 TEU en 394.867 TEU.
Breakbulk
De haven is verder de thuishaven voor breakbulk in Europa en marktleider in de behandeling van staal: ervaren havenarbeiders hebben een uitstekende reputatie voor dit arbeidsintensieve segment. Er worden onder andere metaalproducten, woudproducten, bederfbare producten, projectlading en graniet verwerkt. De overslag van breakbulk bedroeg in 2021 8.196.883 lossingen in ton en 4.973.688 ladingen in ton. In 2022 bedroeg het 8.218.091 lossingen in ton en 5.009.332 ladingen in ton.
Vloeibaar massagoed
De haven Antwerpen huisvest de grootste geïntegreerde chemiecluster van Europa. Alle chemische wereldspelers zijn aanwezig, hetzij met eigen productie dan wel voor het gebruik van de haven als distributiecentrum. De haven Zeebrugge is de LNG-hub voor Noordwest-Europa. Die infrastructuur kan ook in de toekomst worden benut voor alternatieve brandstoffen. Vloeibaar massagoed zijn aardoliederivaten (59.016.522 ton), chemicaliën (16.229.002 ton), LNG (14.774625 ton) en overig vloeibaar massagoed (624.673 ton). In totaal 90.644.822 ton.
Rollend materieel
Port of Antwerp-Bruges vormt de grootste autohaven in de wereld. In de haven zijn verschillende Vehicle Processing Centers. Daar worden auto’s gewassen, geïnspecteerd, hersteld of verder uitgerust voor ze vervoerd worden naar de nieuwe eigenaar. In 2021 waren er 7.636.294 ton lossingen en 11.580.044 ton ladingen en in 2022 waren het er achtereenvolgens 8.477.156 ton lossingen en 12.095.275 ton ladingen.
Droog massagoed
De haven heeft een open en gesloten opslagruimte voor massagoederen. Behalve de logistieke dienstverleners hebben veel productiebedrijven de keuze gemaakt voor een plekje in de haven vanwege de uitstekende ontsluiting naar voor- en achterland. De overslag van droog massagoed bedroeg in 2021 9.065.028 lossingen in ton en 6.044.722 ladingen in ton. En in 2022 10.825.535 lossingen in ton en 6.399.844 ladingen in ton.
Cruises
Ook verwelkomt de haven elk jaar duizenden cruiseschepen, de toeristen bezoeken vooral de toeristische trekpleisters van Vlaanderen. Zeebrugge is gelegen op diverse West-Europese cruises. De cijfers: elk jaar ongeveer 164 zee cruiseschepen en circa 704 rivier cruiseschepen. Een zee cruiseschip levert per bezoek bijna 110.000 euro op.
De toekomst
Om in de toekomst een wereldspeler te kunnen blijven, moet de haven nog grotere containerschepen kunnen verwerken. En daarvoor komt er een nieuwe kademuur met een grotere diepgang voor de Europa Terminal. Met deze muur bouwt de haven een hypermoderne haveninfrastructuur die zo de welvaart verzekert voor huidige en toekomstige generaties.
Essentieel is de balans tussen de economische behoeften, de bezorgdheden van de omgeving en de klimaatambities. Ook komen er containerkranen, windturbines en elektrische infrastructuur om de CO² uitstoot per container te halveren. Met behulp van walstroom zullen aangemeerde containerschepen minder uitstoot veroorzaken. Tot slot komt er een onderwaterdam voor natuurgebied Galgeschoor.
Nieuwe kademuur
De oude kademuur van 1.200 meter lengte wordt vervangen door een nieuwe, de vaargeul wordt verdiept van 13,5 meter naar ongeveer 17,5 meter. Vanwege de projectomvang en het feit dat tijdens het project de bestaande terminal moet blijven draaien, wordt het project in drie fasen uitgevoerd.
Voor de Deense kademuur zijn een combiwand, stalen MV-palen en vibropalen met een diameter van 559 mm en een voet van 680 mm nodig. De palen wordt in schoor aangebracht om horizontale krachten in de bodem te kunnen afdragen.
Er wordt gewerkt op een relatief smalle strook. Een goede afstemming en coördinatie zijn daarbij van belang. Zoals geschreven wordt voor het eerst een hybride funderingsmachine ingezet, de ‘Hillcon HSCX1500GLS-E’. Totaal anders dan een conventionele funderingsmachine. De machine kan zowel heien als boren, beide grond verdringend en is volledig computer- en elektronisch gestuurd. Bijzonder is de trekkracht van maar liefst 150 ton.
De kenmerken van de heimachine: achterover tot maximaal 3:1 à 4:1, voorover tot maximaal 4:1 à 10:1, zowel op druk als trek te belasten, hoge paalbelasting is mogelijk, onder bepaalde situaties direct op hoogte af te werken, een grond verdringend systeem, paalwapening over de gehele lengte, afstandhouders waarborgen dekking van de wapening, paalsysteem en draagkrachtfactoren conform Eurocode 7 (NEN 6743), bij constructies en de dienst Bouw- en Woningtoezicht is het een gewaardeerd en bekend funderingssysteem en tot slot toepasbaar bij grotere aantallen, grotere afmetingen en langere of zwaarder belaste palen vergeleken met ander paaltypen.
Bijzondere aspecten aan dit project zijn voorheien op locaties waar in de bovenlaag obstakels voorkomen, voorboren voorafgaand aan de productie ervan waardoor het heitrillingen aanzienlijk omlaag brengt, geluidsreducties kunnen worden gerealiseerd met een speciaal door TNO en IHC Hydrohammer ontwikkelde geluidsmantel die geluidsoverlast aanzienlijk vermindert.
