De haven van Rotterdam beleeft een turbulent eerste halfjaar van 2025. Ondanks de strategische ligging en moderne infrastructuur krijgt de haven harde klappen door economische onzekerheden, stijgende kosten en uitblijvende investeringen. De goederenoverslag daalde met 4,1 procent ten opzichte van vorig jaar, tot een totaal van 211 miljoen ton. Tegelijkertijd neemt de druk op containerterminals toe, met als gevolg lange wachttijden voor binnenvaartschepen en vrachtverkeer.
Volgens Boudewijn Siemons, CEO van Havenbedrijf Rotterdam, staat er meer op het spel dan alleen tonnages en omzet: “We moeten ervoor zorgen dat de leveringszekerheid van energie, voedsel en andere essentiële materialen in Europa gewaarborgd blijft.”
Minder bulk, meer containers
De teruggang in overslag betreft vooral de traditionele bulklading. Droog massagoed, zoals kolen, schroot en ijzererts, daalde met 8,9 procent. De aanvoer van ijzererts en schroot kromp zelfs met ruim 12 procent, mede door een afzwakkende Duitse staalindustrie. Ook nat massagoed, waaronder minerale brandstoffen, liet een forse daling zien van 5,3 procent. Vooral het segment minerale producten kreeg een klap van ruim 21 procent. De oorzaak? Een combinatie van prijsverstoringen (‘backwardation’), minder aantrekkelijke arbitragemogelijkheden en lagere opslagrendementen.
Toch zijn er ook lichtpuntjes. De overslag van agribulk – denk aan soja en raapzaad – nam toe met 18,6 procent. En opvallend: de overslag van containers steeg met 2,7 procent tot 7 miljoen TEU. Dat is te danken aan een groeiende Europese consumptie en stijgende import uit Azië en Noord-Amerika. Met name het openbreken van de Maersk-MSC-alliantie en de nieuwe samenwerking tussen Maersk en Hapag-Lloyd hebben geleid tot een herverdeling van vaarschema’s, met meer aanlopen van megaschepen in Rotterdam tot gevolg.
Wachttijden lopen op
Hoewel de containeroverslag dus stijgt, verloopt de afhandeling allesbehalve soepel. De binnenvaart en het wegvervoer kampen met oplopende wachttijden bij de terminals. De problemen komen voort uit een mix van factoren: wisseling van vaarschema’s, een toename van het aantal containers per schip, werkonderbrekingen en ongunstige weersomstandigheden eerder dit jaar.
Opvallend is dat aan de zeezijde de situatie relatief stabiel blijft. Grote zeeschepen ondervinden minder vertragingen dan voorheen. De haven spreekt zelfs van een verbetering van de vaarschema’s en kortere verblijftijden aan de kade. Toch benadrukt het havenbedrijf dat het hele logistieke systeem beter bestand moet worden tegen piekdrukte en verstoringen. Het slimmer inzetten van infrastructuur en spreiden van transport buiten de spits zijn enkele oplossingsrichtingen, net als het intensiever bundelen van containerstromen op binnenvaartcorridors.
Concurrentiepositie in gevaar
Achter de cijfers gaat een dieper liggend probleem schuil: de concurrentiepositie van de Rotterdamse industrie. Die staat onder druk door hoge energiekosten, strenge milieuregels, stikstofbeperkingen en netcongestie. Bedrijven stellen investeringen uit – ook die in verduurzaming – of verplaatsen productie naar goedkopere landen buiten Europa. Chemiebedrijven in de haven sluiten of krimpen hun activiteiten in, terwijl andere sectoren voorzichtig opereren.
Volgens het Havenbedrijf moet de Nederlandse overheid snel ingrijpen om het investeringsklimaat te verbeteren. “Zonder consistent en toekomstgericht beleid dreigt een afkalving van ons industriële fundament,” aldus Siemons. Hij pleit voor meer Europese afstemming en maatregelen om de concurrentiepositie van Nederlandse havens en industrie gelijk te trekken met die in Duitsland of België.
Haven als defensieknooppunt
Tegelijkertijd krijgt de Rotterdamse haven een groeiende rol toebedeeld in het kader van nationale en Europese defensie. Met de verslechterende geopolitieke situatie is Rotterdam, als logistieke draaischijf van Europa, van vitaal belang voor militaire logistiek. Het Havenbedrijf bereidt zich dan ook voor op extra overslagcapaciteit voor defensiedoeleinden, meer ruimte voor oefeningen, en versterkte verbindingen naar het achterland via spoor, weg en binnenvaart.
Financiële balans: meer omzet, lagere winst
Ondanks de afgenomen overslag wist het Havenbedrijf zijn omzet te verhogen met 5,2 procent tot 462,3 miljoen euro. Dat komt deels door hogere haven- en havengeldtarieven, maar ook door inkomsten uit logistieke diensten. De winst vóór rente, belastingen en afschrijvingen (EBITDA) groeide met 1,1 procent tot 295 miljoen euro. De nettowinst daalde echter licht, met 4,7 miljoen euro, voornamelijk door hogere IT-kosten.
Het financiële plaatje blijft dus redelijk robuust, maar de zorgen zijn groot. Want als het achterland minder goed wordt bediend, de investeringen in verduurzaming stagneren en de industrie terrein verliest aan het buitenland, staat er uiteindelijk veel meer op het spel dan alleen havenstatistieken.
De Rotterdamse haven is al decennia een strategisch ankerpunt voor Nederland én Europa. Maar het huidige economische en geopolitieke klimaat vraagt om stevige keuzes. Slimmere logistiek, betere infrastructuur, aantrekkelijker investeringsklimaat en actieve overheidssteun zijn cruciaal om die positie te behouden.
