Profielwerkstukken natuur- en sterrenkunde vallen in prijzen

Indra Waardenburg

Vier middelbare scholieren hebben de eerste prijs gewonnen met hun profielwerkstukken natuur- en sterrenkunde, die op 15 april werd uitgereikt in de expositie Master the Universe! van het Universiteitsmuseum Utecht. Universiteit Utrecht en het universiteitsmuseum organiseren deze jaarlijkse wedstrijd met als doel om leerlingen te motiveren zich te verdiepen in deze twee onderwerpen.

De scholieren konden hun werkstukken in twee categorieën indienen: natuurkunde of sterrenkunde. In de categorie Natuurkunde waren er dit jaar twee inzendingen die de eerste prijs wonnen. Victor Reijnders en Boy van Minderhout, scholieren van het Norbertuscollege in Roosendaal, wonnen de prijs met hun profielwerkstuk over de chaostheorie. Voor het praktische gedeelte bouwden zij het waterrad van Lorentz na, waarmee zij wilden laten zien dat de chaostheorie in hele simpele dingen terugkomt.

 

Het waterrad bestaat uit een wiel waaraan bekertjes met een gat in de bodem zijn bevestigd. Bij een bepaalde stroomsnelheid raakt het bovenste bekertje vol en zorgt ervoor dat het rad gaat draaien. Het rad kan een tijdlang in een schijnbaar stabiele rotatie terecht komen, maar op den duur wordt de beweging chaotisch waarbij het wiel zich vele malen omkeert en sneller of langzamer gaat draaien. ‘Het feit dat we zelf een practicum hadden gedaan, het bouwen en laten werken van het waterrad van Lorentz, gaf ons hoop op een plekje bij de finalisten’, aldus Reijnders en Van Minderhout.

 

Lees verder onder de afbeelding

De trotse winnaars van de wedstrijd voor profielwerkstukken natuur- en sterrenkunde.

(Copyright: Universiteit Utrecht)

 

De andere inzending kwam van Riande Dekker, scholier van de Thorbecke Scholengemeenschap in Zwolle. Zij won de prijs met haar profielwerkstuk over supergeleiding. Haar docent natuurkunde droeg dit onderwerp aan. ‘Ik had nog nooit van het onderwerp gehoord, maar na enig zoeken op internet kwam ik allemaal begrippen tegen die met supergeleiding te maken hebben’, aldus Dekker in haar profielwerkstuk. Voor het experimentele gedeelte heeft zij op de Universiteit Twente enkele proeven uitgevoerd aan supergeleidende materialen. Reijnders, Van Minderhout en Dekker wonnen in hun categorie een reis naar de deeltjesversneller van CERN in Genève.

 

Lava Sulayman, scholier van het Rhedens Lyceum in Rozendaal, is de winnaar in de categorie sterrenkunde. Zij won de eerste prijs met haar profielwerkstuk over de uitdijing van het heelal. Met behulp van astronomische meetgegevens bepaalde zij de uitdijing en maakte zo een schatting van de leeftijd van het heelal. Sulayman was bekend met het feit dat de UU deze wedstrijd hield. ‘Er hing altijd een poster in ons natuurkundelokaal’, aldus Sulayman. Van haar begeleider kreeg zij een flyer met aanvullende informatie en besloot mee te doen met de wedstrijd. Sulayman: ‘Ik had er hard aan gewerkt en dacht: het is altijd het proberen waard, wie weet win ik wel.’ Het winnen van de wedstrijd levert haar een reis op naar de sterrenwacht op het Canarische eiland La Palma. Ze verwacht in juni deze internationale sterrenwacht te kunnen bezoeken.