Restwarmte uit industrie per schip naar de stad

Indra Waardenburg

Een consortium van zes partijen onder leiding van adviesbureau DWA is afgelopen maand gestart met het project Varende Warmte.

Binnen dit één jaar durende project ontwikkelen DWA, ECN, Bronswerk Heat Transfer, Visser Smit Hanab, HVC en Stemat een concept waarbij restwarmte uit de industrie, bijvoorbeeld van de chemische industrie of van grote energiecentrales, wordt opgeslagen in phase change material (pcm). Dit zijn materialen die bij een faseverandering, doorgaans van vast naar vloeibaar en terug, grote hoeveelheden energie opnemen of afgeven. Het pcm kan vervolgens worden verscheept en gebruikt voor de verwarming van woonwijken.

‘Warmte opslaan in pcm is op zich niet nieuw’, vertelt Egbert Klop, managing partner bij DWA. ‘In Duitsland vervoeren vrachtwagens warmtecontainers met natrium­acetaat bij een maximum-temperatuur van 57 °C. Die vrachtwagens vervoeren gemiddeld zo’n 9 GJ aan warmte. Nadeel is, dat ze daardoor alleen inzetbaar zijn voor kleinschalige projecten.’ Uit eerder onderzoek blijkt dat het transporteren van warmte met een duwbak economisch haalbaar is vanaf ruim drieduizend woningequivalenten. Om deze woningen te verwarmen, zijn per jaar 110 duwbakken nodig met een laadvermogen van 3.000 ton, die ieder zo’n 800 GJ opslaan.

Consortiumpartner ECN is momenteel bezig met de selectie van het meest geschikte pcm. Het materiaal moet toepasbaar zijn bij hogere temperaturen en ook bij veelvuldig gebruik stabiel blijven. Welk materiaal dit waarschijnlijk gaat worden, wil Klop voorlopig niet vertellen.

Na selectie van het pcm zal Bronswerk Heat Transfer een opslagtank ontwikkelen met ingebouwde warmtewisselaar. Klop: ‘Het pcm zal te allen tijde aan boord blijven. Het enige wat het schip hoeft te doen is aankoppelen aan twee warmwaterleidingen: een aanvoer- en een retourleiding. Zo creëer je in feite een flexcentrale die vraag en aanbod goed combineert.’

Klop geeft aan dat met varende warmte de pijpleidingen niet overbodig worden. ‘Alle pijpen nu wegdoen zou kletskoek zijn. Bij verwarming vanaf ongeveer 15.000 woningequivalenten worden pijpleidingen weer goedkoper dan opslag in pcm. Maar varende warmte is ook goed te gebruiken voor bijvoorbeeld stadsdelen waarvan het warmtenet in opbouw is.’