Yvonne Ton
Een ‘verkenningsjaar’, zo betitelt kwartiermaker Cassandra Vugts het eerste jaar van Spark, de nieuwe campus voor innovatie en technologie in de bouw.
Toch bracht Spark al de eerste aansprekende voorbeelden in de praktijk, zoals de ‘glowing lines’ op een deel van de N329, de weg van de toekomst, bij Oss.
Deze markering absorbeert overdag licht en geeft dat in het donker weer af. De ontwikkeling door ontwerper Daan Roosegaarde en Heijmans gebeurde grotendeels in een van de Spark-
kraamkamers in Rosmalen bij Den Bosch. Het is een van de toepassingen uit het smart highway-programma, waarin beide partijen producten en technieken bedenken om wegen veiliger en duurzamer te maken. Het team is grotendeels onderÂgebracht op de Spark-campus.
‘We hebben een vliegende start kunnen maken doordat Heijmans het oude hoofdkantoor ter beschikking stelde’, zegt Vugts. Het bouwconcern is een van de initiatiefnemers, samen met Technische Universiteit Eindhoven, Avans Hogeschool, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Den Bosch. Spark wil de kwaliteit van de gebouwde omgeving verbeteren met vernieuwende producten en diensten, die bovendien bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
Dat gebeurt op verschillende manieren. Kansrijke toepassingen worden bijvoorbeeld beproefd in de vorm van ‘living labs’. Zo is een consortium van onder andere de TU/e en Heijmans bezig met de ontwikkeling van modulaire zonne-geluidsschermen, zogeheten solar noise barriers, die de geluidshinder zoveel mogelijk beperken en tegelijkertijd zoveel mogelijk zonne-energie oogsten. De partners onderzoeken daarvoor materialen en bekijken welk ontwerp het best voldoet. De gemeente Den Bosch stelt een testlocatie beschikbaar, langs een van de rondwegen tegenover het Jeroen Bosch Ziekenhuis, waar begin 2015 een prototype op ware grootte verrijst.
Fysieke aanwezigheid op de campus is geen vereiste voor deelnemers. Als ontwikkelingen elders of deels elders plaatsÂvinden is dat ook prima, geeft Vugts aan. ‘Wij zoeken vooral samenwerking om innovatie te versnellen.’ Zo is er inmiddels ook een virtuele gemeenschap ontstaan met leden die op afstand samenwerken of ideeën en ervaringen uitwisselen.
Hans van Niftrik, directeur van het bouwbedrijf JA van Niftrik, onderzocht binnen Spark-verband hoe zijn verplaatsbare Loot-woning (opgebouwd uit gebruikte zeecontainers) is te gebruiken binnen de mantelzorg. Hij waardeert vooral de openheid binnen Spark en is niet bang dat anderen met zijn ideeën aan de haal gaan: ‘Zo zie ik dat niet. We helpen elkaar eerder dan we elkaars concurrent zijn.’ Hij roemt de manier waarop Heijmans, dat onlangs een eigen concept voor een verplaatsbaar huis lanceerde, hem daarbij betrok en op de hoogte hield. Vugts is voorstander van open innovatie, maar realiseert zich dat sommige bedrijven daar wat voorzichtiger in zijn. ‘Er is een fase waarin je bescherming wilt. Daar moet je je als broedplaats bewust van zijn. Als je daar afspraken over maakt, kom je er wel uit’, meent Vugts.
Hoewel de focus bij Spark ligt op bouw, is kruisbestuiving noodzakelijk, meent Vugts. ‘Andere sectoren zijn altijd nodig om maatschappelijke problemen op het gebied van duurzaamheid, materialen, gezondheid en mobiliteit op te lossen.’ Met kunstenaars en ontwerpers lukt dat al aardig. Daan Roosegaarde is niet de enige. Reinier Bosch en Carolina Wilcke ontwikkelen onder andere energieopwekkende gevelpanelen in allerlei patronen.
Die wisselwerking probeert Spark ook in het onderwijs tot stand te brengen. Nu al werken zo’n honderd hbo-studenten bouwkunde via Spark aan het oplossen van concrete vraagstukken van bedrijven en in de loop van 2015 gaan zestien promovendi aan de slag met de onderzoeksvoorstellen die het afgelopen jaar voorbereid zijn, onder andere met het 3d-printen van betonstructuren. Spark wil dit jaar ook proberen een cross-over traineeship van de grond krijgen, waarin afgestudeerden vanuit verschillende disciplines hun eerste werkervaring kunnen opdoen bij de campus. ‘We gaan kijken of partijen geïnteresseerd zijn in zo’n kweekvijver van toekomstig talent’, aldus Vugts.
De komende jaren wil Spark verder uitgroeien tot broedplaats van creativiteit en vernieuwing. Zo moet de campus ook ruimte gaan bieden aan veelbelovende startups en bestaande mkb-bedrijven helpen om hun innovatiekracht te vergroten.
