Vivianne Bendermacher
Spraak, zo betoogt Vivianne Bendermacher, is de toekomst én de hakbijl aan de stam van onze beschaving.
Mijn neefje Luuk van vijf hoort bij de generatie die opgroeit met een digitale omgeving. Hij is een digital native. Laatst wilde hij een filmpje kijken op de iPad. Ik was benieuwd hoe hij op YouTube zijn favoriete tekenfilm zou vinden; hij kan namelijk nog niet schrijven. Maar wat deed hij? Hij gaf gewoon een spraakopdracht, et voilà: kind kan de was doen én naar YouTube kijken.
We chatten ook, Luuk en ik. Niet in tekst, maar – jawel – in spraak. Overigens is voicechatten niet alleen maar voorbehouden aan kinderen. Je ziet ook steeds vaker volwassenen met een in de lengte gekanteld mobieltje voor hun mond. Want voicechatten is handiger dan tekstberichten versturen: je kunt je ogen voor je gericht houden, hebt geen last van typo’s en hoeft niet met dikke worstenvingers op kleine schermpjes. En als de ontvanger het liever als tekst ontvangt, laat hij de gesproken boodschap gewoon automatisch omzetten naar geschreven tekst.
Daarmee rijst de vraag: waarom zouden we überhaupt nog teksten typen? Of terug naar onze digital native Luuk: waarom zou hij spraak straks inruilen voor geschreven tekst als voorkeurstaal in zijn computerinteractie? Nou, ik vermoed dat hij dat niet gaat doen. Want hij groeit op met een ander besef van computers dan wij.
Voor ons waren computers lange tijd dingen die simpelweg bevelen opvolgden. Daar hadden we onze user interface ook op ingericht: de Command-line Interface. Weet je nog: MS-DOS? De tijd van zwarte schermen en groene letters? Toen gaven we nog tekstcommando’s. Maar met de komst van het internet werd de computer onze gids in het zoeken naar informatie. Dus moest alles grafischer en intuïtiever. En zo ontstond de Graphical User Interface. Met icoontjes en buttons, waarop je kunt klikken om een actie uit te voeren.
Maar dankzij kunstmatige intelligentie ontstaat een nieuwe behoefte. Een interface die gesprekken tussen mens en virtuele personal assistent (a la Apple’s Siri) optimaal ondersteunt. Enter de Conversational User Interface. Een interface voor de computer als conversatiegenoot. Een computer die de context van je vragen snapt en zelf met suggesties komt. Computers worden bovendien steeds kleiner en dichter op de huid gedragen. Op den duur gaan schermen misschien wel plaats maken voor projecties en hologrammen. Tegen die tijd typen we niet meer, maar doen we alles met spraak.
Daarmee komt een volgende vraag op: leren de generaties na Luuk nog wel schrijven? Waarom zouden ze? En zo ontstaan langzaam maar zeker generaties die locked-in raken. Die zich bij een plots analoog geworden wereld, door welke ramp dan ook, niet meer kunnen redden. Die dán ineens worden teruggeworpen naar de tijd van de overlevering. Spraak, waarde mensen, is de toekomst én de hakbijl aan de stam van onze beschaving.
Oud-hoofdredacteur van KIJK (en VIVA) Vivianne Bendermacher zet zich met haar bedrijf Techionista in voor de empowerment van vrouwen via technologie.
