In een van de best beschermde natuurgebieden van Engeland is de afgelopen negen jaar drie ton uranium geloosd – volledig legaal. Milieuorganisaties slaan alarm, experts waarschuwen voor gezondheidsrisico’s en documenten onthullen dat er géén limiet is op de hoeveelheid uranium die het water in mag. Hoe kon dit gebeuren?
In een onthullend rapport van The Guardian en Ends Report is naar voren gekomen dat de Britse overheid in de afgelopen negen jaar toestemming heeft gegeven voor het lozen van maar liefst drie ton uranium in een beschermd natuurgebied: de monding van de rivier de Ribble. De dumpingen vonden plaats tussen 2015 en 2024 en werden uitgevoerd door de nucleaire brandstoffabriek Springfields Fuels nabij Preston.
Illegaal? Nee, gewoon met vergunning
Opmerkelijk is dat deze lozingen niet stiekem gebeurden, maar volledig legaal onder milieuvergunningen die verstrekt zijn door het Britse Environment Agency.
De documenten die via een WOB-verzoek (freedom of information request) zijn opgevraagd, onthullen dat de lozingslocatie zich bevindt binnen een marien beschermingsgebied – slechts 800 meter stroomopwaarts van een gebied dat is aangewezen als Site of Special Scientific Interest én Ramsar-wetland van internationaal belang.
700 kilogram uranium in de rivier
Het meest alarmerende jaar was 2015, waarin maar liefst 1.550 pond (ongeveer 700 kilo) uranium werd geloosd. De lozingen zijn sindsdien voortgezet, zij het in wisselende hoeveelheden. Volgens The Guardian stelde men geen limiet aan het totaalgewicht van het uranium dat het bedrijf mocht lozen, maar alleen aan de radioactiviteit ervan – wat milieuorganisaties onrustig maakte.
Springfields Fuels, dat de brandstof maakt voor zowel Britse als internationale kerncentrales, werkt met verrijkt uranium tot 100% U-235. De fabriek verwerkt wereldwijd gedolven uraniumerts en concentreert het chemisch en fysisch tot uraniumoxide met ongeveer 80% uranium.
Deskundigen slaan alarm
Hoewel het Environment Agency stelt dat “de lozingen geen onaanvaardbaar risico vormen voor mens of milieu”, denken milieu-experts daar anders over. Dr. Doug Parr van Greenpeace UK benadrukt dat het lozen van zware metalen – zeker als ze radioactief zijn – altijd problematisch is: “Radioactieve metalen horen niet thuis in een ecosysteem, laat staan in een beschermd natuurgebied.”
Ook toxicologen wijzen op de gezondheidsrisico’s van uranium. De Amerikaanse CDC (Centers for Disease Control and Prevention) waarschuwt dat blootstelling aan hoge niveaus uranium nierschade kan veroorzaken. Uranium is een chemisch toxisch metaal, naast zijn radioactieve eigenschappen. Vooral bij inademing of inslikken van uraniumverbindingen is er sprake van verhoogd gezondheidsrisico.
Waarom mag dit zomaar?
Een woordvoerder van het Environment Agency liet in The Guardian weten dat de vergunningen zijn afgegeven na “uitvoerige technische beoordelingen”. Het agentschap stelt dat er enkel radioactieve lozingen plaatsvinden binnen gestelde limieten (maximaal 0.04 terabecquerel per jaar), en dat men regelmatig monitort of de normen niet worden overschreden.
Maar het feit dat er geen limiet is gesteld aan de massa uranium die geloosd mag worden – enkel aan de radioactiviteit – stuit op kritiek.
“Het is alsof je zegt dat iemand duizend kilo lood in een rivier mag gooien, zolang het maar geen straling uitzendt. Dat is wetenschappelijk onhoudbaar,” stelt een Nederlandse nucleair chemicus die anoniem wil blijven.
Tijd voor antwoorden
Milieuactivisten in het Verenigd Koninkrijk roepen inmiddels op tot een parlementaire enquête. Ook eisen zij onmiddellijke herziening van de lozingsvergunningen voor Springfields Fuels. De publieke verontwaardiging groeit, mede doordat het natuurgebied als een van de meest beschermde in het land geldt – juist vanwege zijn ecologische kwetsbaarheid.
De komende maanden zullen duidelijk maken of de Britse overheid stappen zal zetten richting strengere regelgeving en transparantie.
