Patrick Marx
In de rubriek Exporttechniek toont TW bijzondere Nederlandse producten en processen die wereldwijd succes opleveren. Deze week de modellen van Hal3Projects.
‘Ik weet elk schroefje in het International Space Station te vinden’, zegt Berna Esselaar van Hal3Projects in het Limburgse Beek. Haar bedrijf maakt trainingsmodules voor het astronautentrainingscentrum van de ESA in Keulen. De modules die Hal3Projects bouwt gaan verder dan een model van bordkarton. Alles functioneert zoals het ook in de ruimte werkt. Esselaar: ‘Recent vervingen astronauten het brandblussysteem van het ISS. We maakten het nieuwe brandblussysteem na zodat ze het eerst in de trainingsmodule konden inbouwen.’ Esselaar is kind aan huis in het trainingscentrum. Onlangs werd ze betrapt toen beelden van een camera een vrouw toonden die zomaar sleutelde aan het brandblussysteem.
(Copyright: Hal3Projects)
Het bedrijf maakt de modellen aan de hand van 3d CAD-tekeningen, of soms alleen foto’s en beschrijvingen van de fabrikanten van de echte onderdelen die de ruimte in gaan. ‘De ESA werkt met onze modellen, omdat dit veel goedkoper is dan een gecertificeerd en in een cleanroom geassembleerd origineel product. Wij doen niets anders dan schroeven, draaien, frezen en puzzelen om elk onderdeel zo goed mogelijk na te maken, zodat het ook dezelfde feel heeft als het echte onderdeel. Al ons werk is een combinatie van creativiteit en techniek.’
Hal3Projects startte in 2001 als maquettebouwer. Esselaar is kunstenaar en leerde de maquettebouw van haar vader die architect was. De andere drie werknemers van het bedrijf zijn geschoold in de fijnmechanica. Door hun ervaring denken ze inmiddels mee aan de praktische haalbaarheid van nieuwe (onderdelen van) ruimteschepen. Zo bouwde Hal3Projects een model van het ruimtevliegtuig waaraan Swiss Space Systems werkt om te kijken hoeveel stoelen en dus astronauten er echt in passen. Esselaar: ‘Laatst maakten we een model van een onderdeel voor het ISS waarna bleek dat de astronauten het niet in konden bouwen zonder hun vingers open te halen aan andere schroeven. Dit soort dingen zie je niet op een driedimensionale computersimulatie, maar alleen in een natuurgetrouw model.’
(Copyright: Hal3Projects)
Inmiddels kijkt het bedrijf vooruit naar de periode na het ISS (volgens planning na 2025). De ESA is niet de enige opdrachtgever. Ook andere ruimtevaartorganisaties en musea bestellen hun modellen bij Hal3Projects. Toch is het na 2025 niet gedaan met werken voor de ESA, hoopt Esselaar: ‘Langzaam maar zeker bouwt de ESA haar trainingscentrum in Keulen om voor trainingen voor maanvluchten. Zo kregen we de vraag om mee te denken aan het ontwerp van een brancard voor gewonde astronauten op de maan.’
