Mischa Brendel
Net als bij andere lichtbronnen, kan ook ledverlichting flikkeren of een stroboscopisch effect vertonen, wat in sommige gevallen leidt tot vermoeidheid, hoofdpijn of irritatie. Onderzoekers van de TU/e en Signify ontwikkelden een model dat fabrikanten van leds de mogelijkheid biedt deze zo te ontwerpen dat deze negatieve bijeffecten verdwijnen.
Op 5 februari promoveerde Gosia Perz op haar onderzoek, waarbij ze de zogenoemde zichtbaarheidsdrempel opzocht waarbij het stroboscopisch effect net onzichtbaar is voor het menselijk oog. Nederland gebruikt wisselstroom van 50 Hz (50 cycli per seconde), wat fluctuaties in leds kan veroorzaken. De meeste leds bevatten een stukje elektronica, een driver, die deze fluctuaties compenseert. Het stroboscopisch effect is echter moelijker waar te nemen en hierdoor is er ook moeilijker voor te compenseren. Toch is het alleen het zichtbare stroboscopische effect dat de hinder veroorzaakt. Perz zocht daarom naar de zogenoemde ‘zichtbaarheidsdrempel’ van specifieke lichtparameters, waarbij het menselijk oog het stroboscopisch licht net niet meer kan waarnemen.
Ze nodigde ruim tweehonderd personen uit om in een gesimuleerde kantooromgeving te kijken naar een zwarte schijf met een witte stip onder een led-lichtbron. De schijf draaide met een constante snelheid van 4 m/s en varieerde daarbij lichtfrequentie, -amplitude, -modulatiediepte en de vorm van de golf. De proefpersonen gaven vervolgens aan of ze per verandering een stroboscopisch effect waarnamen.
Op basis van deze resultaten ontwikkelde Perz een open source model dat de zichtbaarheid van het stroboscopisch effect van elke lichtgolf kwantificeert, zodat lichtfabrikanten dit kunnen gebruiken om hun producten te optimaliseren. Perz: ‘Ik hoop dat dit dé internationale standaard zal worden om de zichtbaarheid van stroboscopisch effect voor leds te beschrijven.’
