Mischa Brendel
Dat de zorg met veel uitdagingen kampt, werd onlangs eens temeer duidelijk door de demonstraties in de zorg. Het op 29 november geopende TechMed Centre van de Universiteit Twente werkt juist aan oplossingen voor de zorg en dat doet het door zich te richten op zowel de verzorgers als de patiënten van de toekomst.
Niemand minder dan koning Willem-Alexander opende het centrum, dat een verzamelplaats is van onderwijs, R&D en innovatie. Het zijn niet veelzeggende termen, maar ze krijgen gelukkig meteen vorm bij een rondleiding door het centrum: een grote ontvangsthal met daarin simulatiekamers achter grote ramen. Zo kunnen bezoekers door het glas meekijken in een operatiekamer, of een blik in een IC-kamer werpen. Want een open, transparante uitstraling vindt het TechMed Centre erg belangrijk. ‘Maar bij pittige simulaties sluiten we de lamellen, want een student moet zich wel veilig voelen’, vertelt Sebastiaan Waanders, afdelingshoofd van het simulatiecentrum. Op de tafel van de OK ligt een beenloze pop: de patiënt. Ernaast een grote staande arm met een röntgenapparaat, dat om de patiënt heen kan draaien. Student Technische Geneeskunde Lars brengt een stent bij de patiënt in. Op een groot beeldscherm naast de tafel is de ingreep te volgen. Het beeld op de monitor is momenteel afkomstig van een computer – bij de rondleiding van de koning mag er niets fout gaan – maar normaliter werken studenten met beelden direct gegenereerd door het röntgenapparaat.
In de kamer ernaast staan studenten Roos en Jasper aan het bed van een andere pop: deze IC-patiënt is net geïntubeerd en ademt zichtbaar weer rustig. Een van de realistische eigenschappen die de pop bezit. Waanders: ‘Hier trainen we in de basis van de spoedeisende hulp, waarbij je vaak te maken hebt met high stress-situaties.’ Daarbij gaan de simulaties een stuk verder dan het systematisch in kaart brengen wat er aan de patiënt scheelt; zo worden er ook weleens mensen aan de simulatie toegevoegd die familieleden van de patiënt spelen. Het zijn allemaal situaties waar medici in het echt mee te maken krijgen.
Ook onderzoekt het TechMed Centre innovaties vanuit het perspectief van de patiënt. Een goed voorbeeld hiervan is het eHealthHouse. Het ziet eruit als een vrij modern en niet al te groot appartement, maar is volgestopt met sensoren en camera’s. Patiënten kunnen hier op vrijwillige basis verblijven, waarbij ze bijvoorbeeld draadloze sensoren dragen om hun lichaamsfuncties of hun gedrag te meten, al dan niet tijdens experimenten. Deze woning kan op deze manier worden gebruikt om te onderzoeken hoe technologie bij patiënten thuis kan worden ingezet. Want wat in een labopstelling prima werkt, kan in het werkelijke leven heel anders uitpakken, legt Mathilde Hermans uit. Zij onderzoekt hoe je patiënten beter kunt monitoren met draadloze sensoren na een operatie. ‘Het gaat dan met name om hoog-risico-operaties, zoals operaties aan de slokdarm of bij ouderen met een gebroken heup.’ Hermans hoopt onder andere meer te leren over de herstelpatronen van patiënten, en hoe beweging deze patronen beïnvloedt.
Dat apparaten artsen goed kunnen ondersteunen laat een pneumatisch aangedreven robot in een kamer naast het eHouse zien. De robot is gemaakt uit polymeren en bevat een biopsienaald: er is geen grammetje metaal in het machientje te vinden. Dat is opzettelijk gedaan, want deze robot moet een MRI-scanner in kunnen, terwijl hier een patiënt in ligt, om een biopsie van borstweefsel te nemen. ‘De robot werkt uiterst nauwkeurig, tot op een kwart millimeter’, vertelt radioloog Jeroen Veltman, die nauw met de onderzoekers van het TechMed Centre samenwerkt. ‘Dat is veel nauwkeuriger dan dat de arts dit met de hand kan.’ Dat maakt de kans veel groter dat de biopsie in één keer slaagt. De robot voert zijn werk echter uit met veel lawaai en plotselinge bewegingen, wat op een patiënt beangstigend kan overkomen. ‘En dat is ook een heel belangrijk aspect van ons werk’, vertelt Veltman. ‘Je mag de menselijke maat nooit buiten beschouwing laten.’
En dat beschrijft ook de kern van waar het TechMed Centre aan werkt: de hybride medicus/technicus van de toekomst, die technologie als instrument gebruikt, maar er nooit door zal worden vervangen.
