Zonnepanelen op het dak, elektrisch rijden en verwarmen, en een energiemarkt die volop in beweging is. De verduurzaming van Nederland is in volle gang. Maar onder die vooruitgang zit een knelpunt dat steeds vaker de kop opsteekt: netcongestie.
Netcongestie betekent dat er te weinig ruimte is op het elektriciteitsnet om alle stroom die wordt opgewekt of verbruikt te transporteren. En dat klinkt misschien als een technisch detail, maar het raakt iedereen die wil verduurzamen, van particulieren tot grote bedrijven.
Waarom merken we hier nu pas iets van?
Het Nederlandse stroomnet is jarenlang stabiel en betrouwbaar geweest. Maar het systeem is ontworpen voor een andere tijd: één richting op, van centrale naar gebruiker. Inmiddels leveren duizenden huishoudens en bedrijven zelf stroom terug, terwijl de vraag naar elektriciteit ook flink is gestegen.
Die combinatie zorgt voor filevorming op het stroomnet. Bedrijven kunnen niet uitbreiden omdat hun aansluiting het niet aankan. Zonnepanelen leveren minder op omdat er niet teruggeleverd kan worden. En zelfs laadpalen voor elektrische auto’s worden in sommige nieuwbouwwijken tijdelijk uitgesteld. Het is niet zo dat de stroom op is, maar het transport ervan loopt vast. En dat brengt de energietransitie in een lastig parket.
Elektrificatie als motor én uitdaging
De groeiende druk op het net komt voor een groot deel door de toename van elektrificatie. Steeds meer processen die eerst draaiden op gas of brandstof, draaien nu op elektriciteit.
Huishoudens schakelen over op warmtepompen en inductiekookplaten. Bedrijven stappen over op elektrische machines en vrachtwagens. Dat is goed nieuws voor het klimaat, maar het betekent wel dat het elektriciteitsnet meer moet verwerken dan ooit.
Elektrificatie is dus een logische en noodzakelijke stap, maar legt tegelijk haarfijn bloot waar de infrastructuur hapert. En zolang dat niet is opgelost, blijven duurzame ambities botsen op technische beperkingen.
Wat kan er wél?
Netbeheerders werken hard aan het uitbreiden van het netwerk, maar dat kost tijd. Daarom zoeken overheden en bedrijven naar tijdelijke en slimme oplossingen. Denk aan energieopslag, het spreiden van piekbelasting en het lokaal beter balanceren van vraag en aanbod.
Ook op beleidsniveau is er beweging. Versnellen van procedures, samenwerking tussen gemeenten en bedrijven, en het anders organiseren van energiestromen worden allemaal onderzocht om de druk op het net te verlichten.
Netcongestie mag dan een technisch vraagstuk zijn, het raakt de energietoekomst van ons allemaal.
