Dorine Schenk
De strakblauwe luchten van dit voorjaar zijn voorbij. Er drijven weer regelmatig witte wolkjes voorbij. Betekent dat ook dat er minder pieken in de opwek van zonne-energie zijn? Nee, schrijven onderzoekers van Wageningen University & Research, Alliander, KNMI en Universiteit Utrecht. Bewolkte dagen kunnen stroompieken opleveren die 20 % hoger zijn dan op onbewolkte, zonnige dagen.
‘Als meteorologen wisten wij van het bestaan van deze pieken af’, vertelt Chiel van Heerwaarden van WUR. ‘In dit onderzoek hebben we de bril van de netbeheerder opgezet en uitgezocht hoe groot de effecten zijn en op welke tijdschalen deze relevant zijn.’
Uit het onderzoek bleek dat op gedeeltelijk bewolkte dagen sterke pieken in de opwekking van zonne-energie voorkomen. Dit heeft volgens de onderzoekers twee redenen. Ten eerste reflecteren wolken zonlicht dat vervolgens op zonnepanelen kan vallen. Met name cumulus (stapelwolken) kunnen er op die manier voor zorgen dat er op bepaalde momenten extra zonlicht de zonnepanelen bereikt.
Het tweede effect van bewolking is dat het ervoor zorgt dat er af en toe schaduw op de panelen valt, die worden daardoor minder warm. En zonnepanelen werken efficiënter als ze koeler zijn. Op een zonnige dag met een strakblauwe lucht kan een zonnepaneel wel 60°C worden. Als er af en toe een wolk overdrijft krijgen ze de kans om af te koelen.
De combinatie van koeling en lichtreflectie kan zonne-energiepieken veroorzaken van enkele seconden tot minuten. Voor net-belastingsberekeningen wordt meestal gekeken naar periodes van 15 minuten. In zo’n periode kan dit de piek voor een typisch huis wel 22 % hoger zijn dan maximaal verwacht, schrijven de onderzoekers.
De opwekking van zonne-energie kent een patroon met pieken en dalen, doordat de intensiteit van het zonlicht sterk verschilt per moment van de dag en afhankelijk is van het weer. Om het elektriciteitsnet stabiel te houden is het voor netbeheerders belangrijk om dit soort pieken beter te begrijpen.
Van Heerwaarden: ‘Onze uitkomsten kunnen gebruikt worden om betere worst-case scenario’s te maken waar het net tegen bestand moet zijn. Ook proberen wij voorspellingen van de piekerigheid te maken, zodat de netbeheerder eventueel preventieve maatregelen kan nemen op uitdagende dagen.’
