Wetenschappers hebben bij Milos een gigantisch netwerk van onderzeese gasflares ontdekt. Een unieke plek vol kokende vloeistoffen, kleurrijke microbiële tapijten en verborgen energiestromen die de aarde naar boven stuwen.
Voor de kust van het Griekse eiland Milos is een enorm en tot nu toe onbekend veld van onderzeese gasflares ontdekt. Het gebied ligt op actieve breuklijnen die het eiland en de omliggende zeebodem doorkruisen.
Volgens een studie in Scientific Reports vormt dit spectaculaire systeem van hydrothermale bronnen een van de grootste natuurlijke laboratoria in de Middellandse Zee voor het bestuderen van de wisselwerking tussen tektoniek, vulkanisme en oceaanchemie.
Geen toeval
De onderzoekers identificeerden drie belangrijke ventgebieden: Aghia Kiriaki, Paleochori–Thiorychia en Vani. Ze liggen precies op actieve breukzones binnen het Milos Gulf–Fyriplaka-graben, een tektonische depressie waar de aardkorst uit elkaar wordt getrokken en de zeebodem tot 230 meter dieper ligt dan de omgeving. Deze breuken fungeren als natuurlijke leidingen waardoor hete vloeistoffen hun weg naar boven vinden.
“De gasflares volgen exact het patroon van de grote breuken rond Milos,” zegt hoofdauteur Paraskevi Nomikou van de National and Kapodistrian University of Athens. “Waar meerdere breuken samenkomen, ontstaan de meest complexe clusters. De geologie bepaalt hier letterlijk waar de aarde haar energie laat ontsnappen.”
Onverwacht spektakel onder water
Tijdens de M192-expeditie werden de bronnen voor het eerst in detail gefilmd met een ROV. Solveig I. Bühring van MARUM (Universiteit Bremen) herinnert zich de ontdekking nog goed:
“Toen we de eerste beelden binnenkregen, zagen we kokende, glinsterende fluids en dikke microbiële tapijten op de schoorstenen. De variatie en schoonheid van deze bronnen hadden we nooit voorzien.”
Kunnen we dit gebruiken voor energie?
Hydrothermale systemen zijn wereldwijd bekend als bron voor geothermische energie. Logisch dus dat de vraag opkomt: kan het enorme ventveld bij Milos elektriciteit leveren?
In theorie kan warmte uit hydrothermale bronnen worden benut, maar grootschalige energieproductie is bij Milos onrealistisch. De vents liggen tot 230 meter onder water, installatie is extreem complex en duur. Bovendien bevatten deze hydrothermale hotspots unieke microbiële gemeenschappen die wetenschappelijk waardevol zijn en bescherming verdienen.
Waarom het wél belangrijk is
Hoewel de vents geen directe energie opleveren, zijn ze cruciaal om te begrijpen hoe energie door de aarde circuleert. Ze sturen warmte, gassen en metalen door de aardkorst en vormen unieke microbiële ecosystemen die leven op chemische energie, mogelijk vergelijkbaar met vroege levensvormen op aarde.
Daarnaast bieden deze systemen modellen voor geothermische reservoirs die wél exploiteerbaar zouden kunnen zijn en helpen ze wetenschappers de onderzeese vulkanische risico’s in de Egeïsche Zee beter in te schatten. Deze ontdekking levert dus geen stroom op, maar biedt waardevolle kennis voor toekomstige geothermische technologie, mineralenexploratie en het inzicht in natuurlijke energiestromen van de aarde.
Nieuwe expedities in het vooruitzicht
De samenwerking tussen Griekse en Duitse instituten wordt uitgebreid. Nieuwe expedities naar Milos, het Kolumbo-onderwatervulkaancomplex bij Santorini en Nisyros staan gepland. Het doel is het volledige systeem van tektonisch-gestuurde hydrothermale activiteit in kaart te brengen.
Geen exploitatie, wél wetenschap
Het uitgebreide ventveld bij Milos laat zien hoe warmte, gassen en metalen door de aardkorst bewegen. Niet voor exploitatie, maar voor wetenschap, risicobeoordeling, minerale systemen én ons begrip van hoe de aarde haar interne energie laat ontsnappen.
