redactie
Sinds 6 september vaart de Alphenaar als het eerste Nederlandse binnenvaartschip op verwisselbare energiecontainers. Het schip vaart tussen Alphen aan den Rijn en Moerdijk voor bierbrouwer Heineken, de eerste ‘eindklant’ van Zero Emission Services *ZES). De energiecontainers hebben een capaciteit van 2 MWh, vergelijkbaar met 36 elektrische auto’s.
De energiecontainers – ‘ZESpacks’ – zijn standaard 20 ft containers gevuld met batterijen, die worden geladen met groene stroom. De eerste twee ZESpacks worden geladen en gewisseld bij het eerste laadstation op de terminal van CCT in Alphen aan den Rijn. ZES heeft de ambitie om op korte termijn uit te breiden en wil tot 2030 30 zero emissie vaarroutes realiseren. Het bedrijf werd vorig jaar opgericht door Engie, ING, Wärtsilä en het Havenbedrijf Rotterdam, met steun van het ministerie van I&W, en zet hiermee een belangrijke stap in de transitie naar emissievrije binnenvaart.
De binnenvaart speelt een belangrijke rol in het reduceren van milieu-emissies. Binnen transport is de binnenvaart verantwoordelijk voor 5 procent van de CO2 uitstoot in Nederland. Daarnaast wordt 11 procent van de Nederlandse NOx-emissies veroorzaakt door de binnenvaart. Om de doelen uit het Klimaatakkoord te halen heeft de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens de ambitie om in 2030 de emissies in de binnenvaart te halveren. Hiervoor is een transitie naar volledig elektrisch aangedreven vervoer over water nodig.
Met een dienstenpakket op basis van verwisselbare energiecontainers met groene energie, open-access laadinfrastructuur en een pay-per-use betaalconcept voor scheepseigenaren, brengt ZES deze ‘systeemwijziging’ dichterbij. De laadstations fungeren bovendien als energy hubs die bij piekbelasting het net kunnen stabiliseren en waar ook andere voertuigen kunnen laden. ZESpacks kunnen, vanwege hun mobiliteit, ingezet worden om energie te leveren en op te slaan op allerlei locaties, zoals bouwplaatsen en festivals.
“Het energieconcept dat ZES in de markt zet, draagt met de besparing van zo’n 1.000 ton CO2 en 7 ton NOx per schip per jaar direct bij aan reductie van emissies. Daarbij produceren schepen die varen met ZES geen fijnstof en geluid,” zegt Willem Dedden, CEO van ZES.
De investering in ZESpacks komt voor rekening van ZES. Dedden spreekt van een “schaalbare en zeer gebruiksvriendelijke oplossing voor bedrijven en overheden om te verduurzamen”. Samen met vervoerder CCT is bierbrouwer Heineken de eerste klant is van ZES met een tienjarig contract. ZES is ontstaan uit Groene Cirkels project om een klimaatneutrale containerpendel te realiseren tussen de Heineken brouwerij in Zoeterwoude en de haven van Rotterdam.
Dedden: “Naast direct bij te dragen aan de realisatie van emissievrije binnenvaart, zet ZES een standaard neer die de transitie naar emissievrije binnenvaart versnelt. Met onze ZESpack (een standaard 20 ft container) en een standaard connector (de ‘stekker’) leggen we de basis. In combinatie met het door ING bedachte financierings- en pay-per-use-pakket biedt ZES schippers een toekomstbestendige open access innovatie.”
Het systeem van ZESpacks past zich volgens Dedden aan naarmate de techniek voortschrijdt: de ZESpacks die nu in gebruik zijn werken met lithium-ion batterijen, maar in de toekomst kan dat ook waterstof, ammoniak of iets anders zijn. “De ZESpack past altijd op de aansluiting, ongeacht het soort energie dat er in de container zit.” Om deze reden geeft ZES de profielen voor de connector dan ook rechteloos vrij, zodat de markt met diverse leveranciers van energiecontainers kan gaan werken.
Wärtsilä, leverancier van de eerste ZESpacks, werkte de afgelopen maanden aan de assemblage en het testen van de energiecontainers, die zijn voorzien van veiligheids- en communicatiesystemen en 45 batterijmodules van totaal 2MWh – vergelijkbaar met de capaciteit van zo’n 36 elektrische auto’s. De ZESpack is volledig op maat gemaakt voor ZES. Bijzonder is de verwisselbaarheid van de containers, die tot nu toe stationaire installaties zijn.
De ZESpacks worden geladen met gecertificeerde groene stroom op het eerste ZES laadstation op het Alpherium, de containerterminal van CCT in Alphen aan den Rijn. Dit laadstation, ontwikkeld door Engie, werd in april opgeleverd. In juli werd de Alphenaar omgebouwd en voorzien van de standaard connectoraansluiting om de ZESpacks te kunnen ontvangen. Eind augustus vond de eerste succesvolle proefvaart plaats.
ZES heeft de ambitie om op korte termijn op te schalen naar acht schepen, acht laadstations en veertien ZESpacks. Het bedrijf wil in 2030 dertig zero emissie vaarroutes realiseren, waarmee tot 360.000 ton CO2 en 2.800 ton NOx kan worden bespaard. Om de concurrentie met fossiel varen echt aan te kunnen gaan werkt ZES samen met landelijke, regionale en lokale overheden en havenbedrijven. Met vervoerder BCTN zijn afspraken gemaakt voor het contracteren van de volgende schepen en het ontwikkelen van het bijbehorende netwerk van laadstations, te beginnen in Rotterdam, Moerdijk en Alblasserdam.
