Arcadis pleit voor opleiding railtechniek

Mark van Baal

Jaarlijks vinden een kleine tweehonderd technici een baan in de railtechniek. Toch is er geen specifieke studie die opleidt tot railtechnisch ingenieur. Ingenieursbureau Arcadis neemt daarom het initiatief voor een hbo-opleiding railtechniek.

In het begin van zijn carrière bij de Nederlandse Spoorwegen volgde Wim Stouwdam (60) vele interne technische opleidingen spoortechniek, vertelt hij in het kantoor van Arcadis, naast het station in Amersfoort. Ook ing. Paul Hendriks (46), directeur marktgroep rail bij Arcadis, kreeg veel training on the job bij de NS. Volgens de twee elektrotechnici is er behoefte aan een specifieke railopleiding.

 

Bij ingenieursbureau Arcadis werken zo’n vijfhonderd mensen in de railbranche. In de hele Nederlandse spoorwegmarkt, die bestaat uit ingenieursbureaus als Arcadis, beheerders als Prorail, aannemers als Strukton, Volker en BAM, en leveranciers als Alstom en Siemens, werken zo’n tweeduizend technici.

 

De meeste bedrijven leiden schoolverlaters zelf op, vaak met een meester-gezel-constructie. ‘Veel afgestudeerden verwachten direct zelfstandig aan de slag te kunnen,’ zegt Stouwdam. ‘Maar ze komen er snel achter dat ze in de schoolbanken niet genoeg hebben geleerd over deze specifieke techniek.’ Bij Arcadis bijvoorbeeld kan een afgestudeerde ingenieur beginnen als junior ontwerper, die nauw samenwerkt met een ervaren senior. Het kan drie tot vijf jaar duren voor iemand de volledige eindverantwoordelijkheid krijgt voor een complex ontwerp of een inbedrijfstelling.

 

Een railtechnicus moet begrijpen hoe vier complexe systemen uit vier verschillende vakgebieden werken en hoe die vier samen een nog complexer geheel vormen, vertelt Hendriks. Een railsysteem bestaat immers uit een draagsysteem (baan, bruggen en viaducten), geleidesysteem (rails en wissels), elektrisch voedingssysteem en beveiligings- en besturingssysteem. Het ontwerp en de bouw van het draagsysteem vraagt civiel-technische kennis, terwijl de bovenleiding weer zowel elektrotechnische als werktuigbouwkundige kennis vereist.

 

In Delft is een leerstoel spoortechniek, maar die stoel is momenteel niet gevuld. Alleen TopTech, een managementschool van de TU Delft, biedt een postacademische master railtechniek aan. Op geen enkele Nederlandse hbo-opleiding is een specifieke afstudeerrichting voor de railbranche.

 

Arcadis heeft het initiatief genomen om die opleiding op te zetten. Stouwdam en Hendriks zien een opleiding voor zich waar studenten werktuigbouwkunde, civiele techniek en elektrotechniek zich al in het tweede jaar specialiseren in railtechniek. Hendriks: ‘Het meest logisch zou zijn om in Amsterdam of Zwolle te beginnen, omdat we daar al gastcolleges railtechniek geven.’ Het Ministerie van OCW en de branche zouden hiervoor geld moeten geven. ‘De verschillende partijen in de branche kunnen opleidingsmateriaal en gastdocenten ter beschikking stellen,’ zet Hendriks. Bovendien kan een opleiding gebruik maken van het Rail Infra Opleidingscentrum, een praktijkcentrum naast het kantoor van Arcadis. Er ligt twintig meter spoor inclusief overweginstallaties, beveiligings- en besturingssystemen, energievoorziening en bovenleiding in alle beschikbare varianten. Rail Infra Opleidingen verzorgt nu al opleidingen in vrijwel alle spoortechnieken.

 

Uiteraard kunnen Arcadis en andere branchegenoten stageplaatsen leveren. Het mooiste zou zijn als studenten drie stages en een afstudeerproject vervullen in de vier verschillende branches binnen de railwereld. ‘In principe gaan studenten dan afstuderen bij een bedrijf waar ook een arbeidsplaats voor hen is,’ zegt Hendriks.
‘Tussen scheepsbouwkunde en luchtvaarttechniek zal railtechniek niet misstaan,’ besluit Stouwdam.