Bart Stam
Het Zwitserse chemiebedrijf Clariant laat in Roemenië een innovatieve bio-ethanolfabriek bouwen. Bilfinger Tebodin verzorgt het ontwerp, de inkoop, de bouw en het constructiemanagement.
Maar liefst 130 ingenieurs van Bilfinger Tebodin werken aan de nieuwe bio-ethanolfabriek van Clariant in Podari (Roemenië) die momenteel in aanbouw is. Het gaat om een investering van ruim € 100 miljoen. ‘We hebben een multidisciplinair ontwerpteam opgezet met onder anderen werktuigbouwkundigen, elektrotechnici, civiel technici, piping engineers, procesingenieurs en inkoopspecialisten’, zegt projectleider ir. Jorg Gerritsen van Bilfinger Tebodin. ‘Zij werken op de zeven Nederlandse vestigingen maar ook in Roemenië, Tsjechië, Oekraïne, Polen en India.’ Op de bouwlocatie zijn meer dan veertig ingenieurs van Bilfinger Tebodin actief.
Dat het Nederlandse ingenieursbureau zoveel vakmensen inzet, heeft te maken met de projectgrootte. Naast het detailontwerp, inclusief doorrekening van het basisontwerp, verzorgt Bilfinger Tebodin ook de inkoop en het bouw- en constructief management. Voor het functioneel ontwerp gebruikt men COMOS, voor het ruimtelijk ontwerp de 3D-modellen E3D, Revit en Advance Steel. Gerritsen: ‘Hierdoor kunnen we steeds flexibel inspringen op aanpassingen in het fabrieksontwerp. Ook qua planning en kostenbeheersing.’
Met de productie van bio-ethanol uit niet-eetbare gewassen, de tweede generatie, bestaat wereldwijd nauwelijks ervaring. Gerritsen: ‘Deze fabriek gaat tarwestro gebruiken. Doorgaans verbranden boeren in Roemenië dit restproduct. Maar vanaf 2021 leveren zij deze grondstof aan de fabriek in Podari.’
De nieuwe fabriek bouwt voort op een proefinstallatie van 1.000 ton bio-ethanol per jaar in Straubing (Duitsland) die inmiddels vijf jaar draait. Hier experimenteert Clariant met de eigen Sunliquid-technologie. Gerritsen: Dat maakt dit project zo uitdagend. Voortdurend passen wij het ontwerp van deze fabriek in Roemenië aan, ook tijdens de bouwfase.’
De fabriek gaat jaarlijks 50.000 ton bio-ethanol produceren als duurzame transportbrandstof. Hiervoor heeft Clariant contracten afgesloten met 250 regionale boeren die jaarlijks zo’n 250.000 ton tarwestro aanleveren. ‘Voor deze een welkome aanvulling op hun inkomen. Bovendien biedt de fabriek werk aan zo’n 300 mensen: 120 in de fabriek, de rest in het transport en de opslag van de strobalen.’
De fabriek zet in vijf stappen tarwestro om in bio-ethanol. De eerste stap is de zuivering van het tarwestro door verwijdering van stenen, gruis, stof en metalen. Ook krijgt het stro het juiste vochtgehalte. Hierna volgt het hakselen in kleine fracties. Een thermische voorbehandeling met stoom zorgt ervoor dat de suikers vrijkomen uit lange celluloseketens. Door toevoeging van enzymen en gisten ontstaat een suikerhoudende wateroplossing. Door fermentatie en purificatie onttrekt men de suikers aan het water voor de productie van bio-ethanol.
Tijdens het productieproces ontstaat lignine. Gerritsen: ‘Met dit afvalproduct kan een warmte/krachtinstallatie op het terrein zowel elektriciteit als stoom produceren voor het productieproces.’
In tegensteling tot de proeffabriek gaat de Roemeense bio-ethanolfabriek volcontinu draaien. Gerritsen: ‘De belangrijkste verschillen met de proefinstallatie in Straubing zijn niet alleen de schaalgrootte maar ook de reiniging van de installaties tijdens de productie. Bijzonder is ook dat de productie van enzymen en gisten in Podari plaatsvindt op het fabrieksterrein.’
De fabriek moet in september 2021 in bedrijf gaan. Gerritsen: ‘De funderingen zijn inmiddels grotendeels klaar. Eind mei begon de bouw van de grote stalen opslagtanks.’ Het fabrieksterrein is 100.000 m2 groot. Gerritsen: ‘Tien hectare lijkt groot maar het is passen en meten. Tussen sommige opslagtanks en de staalconstructies zit maar vijf cm ruimte.’
Gerritsen heeft goede hoop dat Bilfinger Tebodin door Clariant wordt benoemd als preferred engineer bij nieuwe bio-ethanolfabrieken. ‘We hebben met het ontwerp van deze fabriek heel veel kennis en ervaring opgedaan.’
Ondanks de coronacrisis ligt de bouw op schema. ‘Er lopen honderden werknemers van toeleveranciers en onderaannemers rond. Wij hebben de bouwplaats zo ingericht dat constructieteams hun eigen verblijfsruimten hebben en steeds op voldoende afstand van elkaar kunnen werken. Dat is bijzonder voor zo’n complex project.’
