China krijgt grootste radiotelescoop

Henk Klomp

In een afgelegen streek van de provincie Guizhou in zuidwest China zijn ingenieurs begonnen met de bouw van een radiotelescoop met een diameter van een halve kilometer, bijna twee keer zo groot als de huidige Arecibo-telescoop in Puerto Rico.

De telescoop komt in een achthonderd meter groot karstdal tussen de bergen, ver genoeg verwijderd van bevolkte gebieden om radio-interferentie te vermijden. Om een schotelvormige inham te krijgen waar de kolossale telescoop in past, zullen de Chinese ingenieurs een miljoen kubieke meter grond moeten storten. De tachtig bewoners van het dal, allemaal van dezelfde familie, die nog op houten plateau’s leefden boven hun dieren, zijn inmiddels geëvacueerd naar het nabije dorp.

 

In tegenstelling tot de Arecibo-telescoop zal de Chinese FAST-telescoop niet vormvast zijn. Bij de Arecibo-telescoop worden de radiogolven in een lijn gefocust boven de schotel en projecteren secundaire spiegels die lijn vervolgens in de detector. Voor dezelfde manier van focussen zouden bij FAST overhangende spiegels nodig zijn met een gewicht van tienduizend ton. Daarom rust de FAST-schotel op beweegbare panelen aangedreven door motoren die het oppervlakte kunnen vervormen tot een parabolische spiegel. Boven de schotel hangt een ontvanger die het radiosignaal oppikt. De telescoop kan tegelijk negentien gebieden aan de hemel scannen in verschillende frequentiebanden. Arecibo kan slechts zeven gebieden tegelijk onderzoeken.

 

De Chinese radiotelescoop is in staat radiogolven te detecteren van waterstofgas in zeven miljard jaar oude sterrenstelsels. Deze bevatten belangrijke aanwijzingen over de samenstelling van de zogeheten donkere materie. De samenstelling van donkere materie, waaruit het leeuwendeel van het heelal is opgebouwd, is nog steeds een raadsel. De telescoop krijgt een gevoeligheid waarmee het signaal van een radar op een schip op aarde duizend lichtjaar diep in het heelal opgepikt zou kunnen worden. De Chinezen kunnen met de telescoop drie keer zo ver het heelal inkijken als met de huidige radiotelescopen kan.