Composietschroef voor mijnenjagers

Menno Steketee

De Koninklijke Marine gaat een kunststof schroef voor de mijnenbestrijdingsvaartuigen van de Alkmaar-klasse testen.

De schroef, ontwikkeld door het Haagse Airborne Composites, bestaat uit een composiet van koolstofvezels in een geharde matrix. Proefvaarten met één van de tien mijnenjagers moeten de fysieke en technologische karakteristieken van dit type schroef in kaart brengen.

 

Het is voor het eerst dat een dergelijke schroef bij een militair schip van dat grote tonnage wordt toegepast. De tests beginnen nog aan het eind van dit jaar en worden in 2011 afgerond. Wanneer de testvaarten naar tevredenheid zijn afgerond, zullen volgens Airborne Composites-directeur Wiard Leenders, alle ‘Alkmaars’ van composieten schroeven worden voorzien. In het buitenland bestaat tevens ‘stevige belangstelling.’ Ook de Belgische en Franse marine zijn met deze klasse vaartuigen uitgerust.

 

De toepassing van de composieten schroeven heeft voordelen ten opzichten van gewone schroeven, die van metaal zijn vervaardigd. Metaal oxideert sneller dat het kunststof materiaal, waardoor het oppervlak van de schroefbladen oneffenheden ontwikkelt. Dit vergt intensief onderhoud. Daarnaast zijn de traditionele schroeven zwaar.

 

Maar volgens Leenders zijn er ook militaire voordelen. ‘Kleine beschadigingen in de traditionele schroefbladen genereren lawaai.’ Dat kan niet alleen vijandelijke onderzeeboten attenderen op de aanwezigheid van de Alkmaar-boten, maar vooral ook akoestisch zeemijnen op scherp zetten. Ook hebben kunststof schroeven geen last van magnetisme waarop zeemijnen kunnen reageren – dat was ook de reden om de romp van de Alkmaar-klasse geheel uit polyester te vervaardigen.

 

Airborne Composites kreeg bij de ontwikkeling hulp van het Marin te Wageningen. Het bedrijf doet intussen onderzoek naar methodes om de toegepaste composieten te verbeteren. Zo is de plaatsingsrichting van de vezels te optimaliseren. Die methode biedt zicht op de ontwikkeling van een zogeheten hydro-elastische propeller, die zich aanpast aan de mate van belasting in het water.

 

In de vliegtuigindustrie worden kunststof fanbladen in straalmotoren en propellerbladen al langer toegepast. De Nederlandse industrie heeft op dit gebied intussen een reputatie te verliezen. Airborne Composites produceert, zoals de naam al doet vermoeden, niet alleen composieten scheepsschroeven maar is tevens actief in de luchtvaart en de ruimtevaart.