Jan Spoelstra
In deze rubriek staat TW stil bij opmerkelijke feiten, die een verassend beeld werpen op de actualiteit. Deze keer vielen ons tijdens de start van de Wielerronde van Italië enkele opmerkelijke inzichten rond de fiets op.
Dat de mens zo goed kan fietsen valt natuurkundig eigenlijk maar lastig te verklaren. Met name het opstappen is volgens hoogleraar Arend Schwab van de TU Delft een nog niet geheel begrepen actie. Zelf zit ik regelmatig op een tandem, en bij het opstappen ervaren we regelmatig een ‘zwabbermomentje’. Zelfs een geringe onbalans zorgt er dan, door het hogere gewicht en langere wielbasis, voor dat grotere stuurbewegingen nodig om dit te herstellen, waardoor je over een hele fietspadbreedte heen en weer zwabbert.
Met steeds meer elektrische fietsen speelt een soortgelijk probleem. In de podcast De Technoloog legde Schwab enkele weken geleden uit dat hij samen met Gazelle onderzoek gedaan heeft naar een motor in het stuur die de fiets stabiel moet houden. Nu werkt dat enkel bij snelheden boven de 4 km per uur, maar Schwab’s handen jeuken om dat vanuit stilstand te kunnen doen.
Je kunt vervolgens helemaal losgaan op een dergelijke fiets en de elektronica erin. Zo zou een vloot aan smart bikes via een groene golf soepeler door steden kunnen bewegen, je zou het gebruik van deelfietsen kunnen optimaliseren en zelfs de maximale snelheid van fietsen kunnen begrenzen wanneer er grote snelheidsverschillen, en dito kansen op ongelukken, dreigen. De romantiek van fietsen, voertuigen die volledig in staat zijn om op menskracht afstanden tot 20 km moeiteloos af te leggen, verdwijnt dan wel een beetje.
Fascinerend is ook het evenwicht houden op de fiets. Als je naar links dreigt te vallen, moet je compenseren door naar links te sturen, de middelpuntzoekende kracht helpt dan mee om je rechtop te houden. Maar andersom geldt het ook, om naar links te gaan met de fiets, is er eerst een stuurbeweging naar rechts nodig. Om vervolgens naar links hellend door de bocht te gaan. Die theorie sla ik even over als ik mijn dochter binnenkort fietsen leer.
