Jan Spoelstra
Begin juni organiseerde Octrooicentrum Nederland vier webinars over veranderingen in de Rijksoctrooiwet. De veranderingen moeten het Nederlandse octrooisysteem toegankelijker en goedkoper maken voor het Nederlandse bedrijfsleven. Wat gaat er straks veranderen?
Bij mkb-bedrijven en startups bestaat het beeld dat het aanvragen, in stand houden of aanvechten van een octrooi ingewikkeld en duur is. De procedures en taksen bij Octrooicentrum Nederland, onderdeel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, zijn feitelijk dan wel niet heel duur of ingewikkeld, maar voor iedere stap in het aanvraagproces is het verstandig om specialistische kennis in te winnen bij een octrooigemachtigde. ‘Volgens ons moet de aanvrager eerder weten of zijn uitvinding echt nieuw is en hoe hij zijn technische claims aan kan passen om een sterker octrooi te schrijven,’ aldus Hans Helsloot, octrooiadviseur bij Octrooicentrum Nederland. ‘Daarnaast moeten octrooien van derden jouw onderneming niet onnodig in de weg zitten en wil je een wereldwijde octrooiaanvraag makkelijker nationaal kunnen registreren.’ De voorgenomen wijzigingen, die overigens alle nog in discussie zijn, kennen vier pijlers.
De eerste pijler bestaat eruit dat de hele voorfase van een octrooiaanvraag door het Octrooicentrum en het ministerie van EZK nog eens goed tegen het licht wordt gehouden. Een mogelijkheid is dat bedrijven in Nederland een evenknie van de Amerikaanse ‘provisional’ (of voorlopige octrooiaanvraag) in moeten kunnen dienen, maar dan met meer zekerheid. In de voorfase van een octrooiaanvraag bij het US Patent & Trademark Office deponeren veel bedrijven een provisional. Die biedt gedurende een jaar voorafgaand aan de formele octrooiaanvraag al enige bescherming. Helsloot: ‘Het nadeel daarvan is dat er geen nieuwheidsonderzoek gedaan wordt. Je weet dus eigenlijk niet of waar je aan werkt, inderdaad nieuw is en te octrooieren valt. Daarnaast geldt: wat niet in de provisional staat, is niet beschermd. Als jij in dat jaar je product aanpast en een verbeterde internationale octrooiaanvraag indient, heb je geen idee van je kansen op goede bescherming.
Octrooicentrum Nederland overweegt om de mogelijkheid van een voorlopige octrooiaanvraag in Nederland in te voeren, waarbij binnen enkele maanden al een nieuwheidsonderzoek wordt gedaan. Dat zou meer zekerheid geven bij het starten van een bedrijf en het zoeken naar investeerders makkelijker maken.’
Een tweede mogelijke wijziging van de Rijksoctrooiwet is dat octrooiaanvragers straks hun claims in octrooien op verzoek kunnen laten toetsen, en niet vastzitten aan het tijdspad waarin dit nu gebeurt. Momenteel kun je voor 80 euro een octrooi laten registreren bij Octrooicentrum Nederland. Na 9 maanden volgt dan voor 100 euro een nieuwheidsonderzoek op de octrooiaanvraag. Als dat nieuwheidsonderzoek negatief uitpakt, zullen concurrenten zich weinig van het na 18 maanden verleende octrooi aantrekken en investeerders niet snel investeren, terwijl soms door een kleine aanpassing in de tekst het nieuwheidsonderzoek wél positief zou uitpakken. Maar de aanvrager kan onder de huidige wet zijn aangepaste aanvraag niet nog eens laten onderzoeken. ‘We zouden willen dat mensen bij ons aan kunnen kloppen om aangepaste claims in octrooien nog eens aan ons voor te leggen,’ vervolgt Helsloot. ‘Daardoor ontstaat meer zekerheid over de nieuwheid en dus octrooieerbaarheid van de innovatie.’
‘In de derde plaats willen we dat je bij ons een bindend geldigheidsoordeel moet kunnen aanvragen wanneer octrooien van anderen jou in de weg zitten bij jouw innovatie,’ aldus Helsloot. ‘Als een bedrijf nu een octrooi nietig wil laten verklaren, moet hij zijn argumentatie voorleggen aan de rechter. Naast een octrooigemachtigde heb je dan ook nog een advocaat nodig. Dat is kostbaar en tijdrovend.’ Opvallend is dat de rechter meestal bij Octrooicentrum Nederland aanklopt voor advies, en in 99% van de gevallen in dat advies meegaat. Voorgesteld wordt om die (in veel opzichten eigenlijk te moeilijke) stap naar de rechter ertussenuit te halen.
De beoogde vierde wijziging wordt volgens Helsloot waarschijnlijk meer een hamerstuk. Je moet na een octrooiaanvraag bij het mondiale loket, de World Intellectual Property Organization, deze zonder moeite alsnog kunnen laten registreren in Nederland, zoals dat in ons omringende landen ook kan, bijvoorbeeld als gevolg van gewijzigde bedrijfsplannen. Nu kan dat nog niet. Op deze manier kan het eerder verworven prioriteitsrecht toch nog worden behouden.
Verandering van wetgeving kost relatief veel tijd. Nu de resultaten van de webinars bekend zijn, beraden het ministerie van EZK en Octrooicentrum Nederland zich op de stappen die nodig zijn om het wetgevingsproces echt in gang te zetten. Tot die tijd is alle input voor verbetering welkom bij Octrooicentrum Nederland via octrooicentrum@rvo.nl.
De webinars die Octrooicentrum Nederland heeft georganiseerd over de aanstaande modernisering van de Rijksoctrooiwet zijn terug te zien op: onlineseminar.nl/ocnl/archive
