Johan Herrenberg
Kennis is macht, maar met informatie die lastig te duiden is, wordt de juiste beoordeling een probleem.
In De hoop en vrees van 5G (TW, maart 2017) beschreef ik hoe die supersnelle vijfde generatie van mobiele communicatiestandaarden door doktoren zou kunnen worden benut om patiënten permanent mee te kunnen monitoren: e-health. Nu, twee jaar verder, pusht de EU 5G zeer sterk. Aan het eind van 2019 zal de Nederlandse overheid een deel van de 5G-frequenties gaan veilen; door ons hele land zijn geïnteresseerde bedrijven al masten aan het testen voor de aanstaande uitrol. Op de informatieve site van het Antennebureau staan de 5G-locaties helaas niet in het register, ‘omdat het om tijdelijke vergunningen gaat.’ Welnu, in het Friese Menaldum werd getest, daar kwamen 500 koeien achter: ze renden als kippen zonder kop door de wei, sommige braken door de afrastering en moesten worden afgemaakt, zo meldde de dubbelkoppige maatschap van wie de koeien zijn. Deze informatie kreeg ik van een bevriende onafhankelijk onderzoeker hier in Delft die zich sterk met 5G en de mogelijk negatieve gezondheidseffecten bezighoudt. De ironie is niet dood, dacht ik: e-health met 5G… Toen ik echter besloot me in het vraagstuk te verdiepen, bleek de zaak een doolhof zonder uitgang.
Onenigheid troef namelijk bij dit thema. ‘Draadloze connectiviteit is een onmisbare grondstof geworden voor de Nederlandse samenleving en een belangrijke voorwaarde voor economische groei en maatschappelijke ontwikkeling’, stelt de regering niet ten onrechte. De Tweede Kamer, aangevoerd door GroenLinks, drong aan op een stralingsonderzoek alvorens het 5G-netwerk wordt uitgerold. Maar het kabinet vindt in een antwoordschrijven dat ‘het voorzorgsbeginsel een te drastische maatregel is’ om op 5G toe te passen en gaat rustig door. De veiligheidsmarges zouden immers ‘vijftig keer lager liggen dan het niveau waarboven gezondheidseffecten kunnen optreden’. Dat dank je de koekoek, zeggen tegenstanders, dat niveau kan wel een update gebruiken, de regels zijn al meer dan twintig jaar oud. Die tegenstanders komen omstandig aan het woord in ‘Bellen schaadt cellen’, een somber stuk in de Groene Amsterdammer, door de kabinetsbrief afgedaan met ‘eenzijdig en misleidend’, want ‘er is sinds 2006 al ruim € 16 miljoen geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek of elektromagnetische velden gezondheidsrisico’s opleveren’. En: ‘biologische effecten op cellen, planten en dieren zijn niet zomaar van toepassing op mensen’. Wetenschappers hebben intussen hun zorgen vervat in een ‘5G Appeal’, maar diezelfde wetenschap is verdeeld: straling warmt weefsel op, zegt één kamp, en het andere: ja, maar ook niet-thermische effecten kunnen schadelijk zijn.
Wat van dit alles te maken? De tijd zal het leren. En aangezien Den Haag ‘de eerste 5G-stad’ van ons land wil worden, zal de regering zelf gaan ondervinden wat een zegen dat zal zijn. Of hoe rampzalig.
