Redactie
Sinds 2016 zoekt Rijkswaterstaat naar innovatieve oplossingen om de duur van incidenten op het water te verkorten. Cruciaal daarbij is om snel een overzichtelijk beeld te kunnen vormen van de omgeving. Drones blijken het perfecte hulpmiddel te zijn. Rijkswaterstaat heeft met drones inmiddels al olieverontreinigingen opgeruimd, afvaldumping opgespoord en er zelfs drenkelingen mee gered.
Adequater optreden bij incidenten. Dat is de insteek van het project Smart Patrol van Rijkswaterstaat. Het is een overkoepelend project waarin allerlei innovatieve ontwikkelingen, zoals slimmere bruggen en nieuwe apps, samenkomen. Wopke Kuipers is als officier van dienst Water verantwoordelijk voor de afwikkeling van calamiteiten op het water. Sinds 2016 is hij betrokken bij Smart Patrol en kwam met zijn team op het idee om drones in te zetten. ‘Drones geven ons extra oren en ogen op en rondom het water, waardoor we snel een compleet beeld hebben van een incident. Met drones kunnen we makkelijk hoogtefoto’s maken, inzoomen op details en sneller een goed overzicht krijgen.’
De nadruk ligt momenteel op de inzet van drones voor de scheepvaart. Dit betekent dat Rijkswaterstaat op het water sneller maatregelen kan treffen, zoals het bergen van een schip, het efficiënt begeleiden van de scheepvaart of het sneller opruimen van een olieverontreiniging. Hierdoor blijven milieuschade en financiële schade beperkt. Varend verkeersleiders krijgen dankzij de drones een flinke steun in de rug. Momenteel moeten zij ter plaatse bij een incident informatie verzamelen voor de officier van dienst door foto’s te maken met hun telefoon of tablet. Als straks iedere verkeersleider beschikt over een drone, kunnen ze sneller de juiste beelden maken.
Met drones kunnen we sneller drenkelingen lokaliseren en daarmee hun overlevingskansen vergroten. Rijkswaterstaat ondersteunt hierbij de brandweer, politie en reddingsbrigade. Andersom kunnen de hulpdiensten Rijkswaterstaat ook helpen met de inzet van hun drones bij incidenten in de scheepvaart. ‘Door deze manier van samenwerken versterken we indirect onze mankracht. Dat is nuttig omdat er steeds minder mensen op en nabij het water zijn’, aldus Kuipers. De samenwerking met de hulpdiensten was er altijd al, maar nu voor het eerst ook met deze innovatie. ‘Wie eerder ter plaatse is kan meteen een drone inzetten. We weten inmiddels van elkaar waar we naar moeten zoeken. Een dronepiloot van de politie kan voor ons in kaart brengen hoe een schip zinkt en wij weten hoe we een drenkeling kunnen opsporen.’
De voorlopige resultaten zijn veelbelovend en divers. Al tijdens de testperiode in 2017 en 2018 heeft Rijkswaterstaat meegezocht naar drenkelingen tijdens incidenten. Verder zijn er driemaal drones ingezet bij een olieverontreiniging en zijn er met behulp van drones diverse afvaldumpen afvaldumpingen gelokaliseerd in de Uiterwaarden, waaronder een xtc-dump. Bij evenementen zoals Sail Harlingen kon Rijkswaterstaat via drones het verkeer monitoren en managen. Tijdens de winterperiode was dankzij de drones goed te zien in hoeverre de vaarwegen waren dichtgevroren en wat de diktes van het ijs waren. Afgelopen zomer konden de drones vastleggen wat voor schade er was ontstaan door de droogte bij de rivieren.
Natuurlijk zijn er ook uitdagingen tijdens de testfase naar voren gekomen. Kuipers: ‘We dachten dat we de opleiding voor de dronepiloten snel konden afronden en dat de we de ontheffingen voor het vliegen met drones snel konden regelen. Maar de opleiding is pittig. Er ging meer trainingstijd inzitten dan verwacht. Ook de aanvraag van de ontheffingen viel wat tegen. We hebben een halfjaar vertraging opgelopen voor het verkrijgen van de juiste bevoegdheden.’ Uiteindelijk is dit het wel waard geweest, want met de bevoegdheid en afgeronde opleidingen die Rijkswaterstaat nu heeft, mogen de getrainde dronepiloten hoger vliegen en ook binnen 25 m van een vaartuig en vaarweg komen.
Kuipers kijkt terug op een geslaagde tijd: ‘We benaderen dit project echt vanuit de praktijk. Veel van de piloten zijn ook officier van dienst of varend verkeersleider. Bij problemen in het veld willen ze dan meteen testen of ze het met drones kunnen oplossen. Hierdoor voelen veel mensen zich sterk betrokken bij het project en steken ze er zelfs vrije tijd in om het te laten slagen. Ze zien er toekomst in en vinden het aantrekkelijk om met drones te werken. Daardoor merk je dat het project soepel verloopt.’ De 13 inmiddels opgeleide drone-piloten zijn strategisch over het land verdeeld en doen dit naast hun reguliere werkzaamheden bij Rijkswaterstaat.
Afgelopen maand organiseerde Rijkswaterstaat een drone-evenement waarbij drie bedrijven lieten zien hoe zij drones autonoom konden laten vliegen, dus zonder menselijke hulp. Tijdens deze ‘drone challenge’ zijn ook zwaardere drones met een warmtecamera ingezet. Dit soort praktijktesten geven veel kennis en inzicht omdat een drone met een warmtecamera ook in het donker een olieverontreiniging kan detecteren. Dit maakt het in de toekomst mogelijk om al olie te ruimen in de nacht. ‘Deze input van de markt is een belangrijk onderdeel van het project’, aldus Kuipers. ‘Ons toekomstplaatje is een drone op ieder vaartuig. Met een tablet geef je de drone instructies en die vliegt dan uit zichzelf naar een locatie. Er hoeft dan zelfs geen piloot meer aan te pas te komen. De wetgeving is nog niet zo ver, maar we zijn dit soort toekomstscenario’s al wel met marktpartijen aan het testen.’
Het testproject loopt in 2019 ten einde. Onze piloten in opleiding zijn tegen die tijd allemaal volledig inzetbaar. Wat nog op de planning staat is het versterken van de samenwerking met de hulpdiensten. Kuipers: ‘We willen voornamelijk onderzoeken hoe we het beste data met elkaar kunnen delen. Ons doel is om alle data tegelijkertijd in een digitale kaart te kunnen plaatsen, waarmee we een incident gezamenlijk goed in beeld kunnen brengen. Zo beschikken we nog sneller over de juiste, actuele data die real-time door de drones wordt doorgegeven.’
Voor meer informatie over werken bij Rijkswaterstaat en vacatures kijk op werkenbij.rws.nl.
