Een veelbelovend experiment in de luchtvaartsector krijgt onverwacht geen vervolg: Boeing en NASA hebben besloten hun gezamenlijke Sustainable Flight Demonstrator (SFD) project stop te zetten. Dit initiatief, dat in 2023 nog met veel enthousiasme werd aangekondigd, had als doel om een nieuw type zuiniger vliegtuig te ontwikkelen dat de toekomst van commerciële luchtvaart drastisch zou kunnen veranderen.
Het project draaide om de ontwikkeling van een vliegtuig met een zogeheten Transonic Truss-Braced Wing (TTBW) – een ontwerp met extreem lange, dunne vleugels die extra steun krijgen van een drievoudige draagstructuur (de “truss”). Door deze innovatie hoopten de partijen het brandstofverbruik van toekomstige vliegtuigen met 30% te kunnen verlagen ten opzichte van huidige toestellen.
Maar ondanks de ambitieuze doelen blijkt de realiteit weerbarstiger. Boeing en NASA hebben aangekondigd dat het project, zoals oorspronkelijk bedoeld, niet doorgaat. Daarmee sneuvelt een belangrijk experiment dat mede bedoeld was om de luchtvaartsector sneller richting klimaatneutraliteit te bewegen.
Een veelbelovende start
Het Sustainable Flight Demonstrator project kreeg in 2023 groen licht, ondersteund door een flinke subsidie van NASA: Boeing mocht rekenen op ongeveer 425 miljoen dollar vanuit het Amerikaanse lucht- en ruimtevaartagentschap, terwijl de vliegtuigbouwer zelf zo’n 725 miljoen dollar zou investeren. Samen met industriële partners hoopten ze een volledig operationeel testvliegtuig te bouwen op basis van een bestaand commercieel toestel, zoals de McDonnell Douglas MD-90.
De keuze voor een bestaand toestel was pragmatisch: door een bestaand frame te combineren met het nieuwe vleugelconcept konden kosten en risico’s beperkt blijven, terwijl de testdata representatief genoeg zouden zijn om toekomstige vliegtuigmodellen te ontwikkelen.
De verwachtingen waren hooggespannen. De TTBW-architectuur zou niet alleen het brandstofverbruik terugdringen, maar ook de uitstoot van broeikasgassen significant verminderen – een noodzakelijke stap gezien de groeiende maatschappelijke druk op de luchtvaartsector om duurzamer te opereren.
Waarom trekt Boeing zich terug?
Volgens verklaringen van Boeing en NASA blijkt dat het SFD-programma “niet verdergaat in zijn oorspronkelijke vorm.” De belangrijkste reden lijkt te zijn dat het ontwikkelen van een vliegend prototype binnen de gestelde tijd en budgettaire kaders simpelweg niet haalbaar was.
Boeing spreekt in diplomatieke termen over “learnings” en “insights” die zijn opgedaan tijdens de voorbereidingen. In de praktijk wijst alles erop dat technische en financiële uitdagingen groter waren dan vooraf ingeschat. De aangepaste structuur die nodig is om de lange, dunne vleugels te ondersteunen, bracht complexe aerodynamische en structurele vraagstukken met zich mee. Daarnaast speelde het gewijzigde economische klimaat mogelijk een rol: Boeing heeft de laatste jaren al meerdere tegenvallers moeten verwerken, waaronder productieproblemen bij de 737 MAX en vertragingen bij de 787 Dreamliner.
NASA benadrukt desondanks dat de investering niet verloren is. De opgedane kennis zal worden ingezet bij toekomstige projecten die streven naar schonere luchtvaarttechnologie.
De toekomst van duurzame luchtvaart
Het stopzetten van het Sustainable Flight Demonstrator project is zeker een tegenvaller, maar geen doodsteek voor innovatieve vliegtuigontwerpen. Integendeel: zowel Boeing als NASA onderstrepen dat ze blijven werken aan nieuwe technologieën die de luchtvaart schoner moeten maken.
NASA’s “Sustainable Flight National Partnership” blijft bestaan en richt zich onder andere op verbeteringen in aerodynamica, nieuwe voortstuwingstechnieken (zoals waterstofmotoren en elektrische aandrijving) en het gebruik van lichtere materialen. Ook Boeing geeft aan door te gaan met onderzoek naar alternatieve vliegtuigconfiguraties, maar kiest nu voor een bredere strategie in plaats van de focus op één specifiek demonstratiemodel.
- Lees ook: De uitdagingen van elektrisch vliegen: hoe batterijen de toekomst van de luchtvaart vormgeven
Daarbij speelt ook mee dat andere spelers, zoals Airbus, volop inzetten op innovatieve ontwerpen. Airbus werkt bijvoorbeeld aan projecten als ZEROe – conceptvliegtuigen die in 2035 emissievrij zouden moeten kunnen vliegen. Ook startups en nieuwe spelers brengen frisse ideeën naar de sector, van hybride aandrijving tot volledig elektrische regionale vliegtuigen.
Innovatie vraagt geduld
Hoewel de annulering van het SFD-programma teleurstellend is, laat het vooral zien hoe complex luchtvaartinnovatie is. Technische sprongen maken in een industrie die gekenmerkt wordt door extreme veiligheidseisen, hoge ontwikkelkosten en lange productielijnen, is per definitie een proces van vallen en opstaan.
De TTBW blijft een interessante conceptuele optie. Simulaties en schaalmodellen toonden aan dat de aerodynamische voordelen substantieel kunnen zijn. Nu het SFD-programma niet leidt tot een demonstrator in de lucht, zal de industrie deze ideeën waarschijnlijk in kleinere stappen verder verkennen, bijvoorbeeld door integratie in toekomstige ontwerpstudies voor smalrompvliegtuigen.
NASA en Boeing benadrukken dat veel van het onderzoekswerk – zoals nieuwe ontwerptools, inzichten in materiaalgedrag en aerodynamische simulaties – bewaard blijft en gedeeld zal worden met de industrie. Daarmee kan deze kennis indirect alsnog bijdragen aan schonere vliegtuigen in de toekomst.
