Thomas van de Sandt
Een opvallende uitspraak van Thomas Becker, vice president governmental affairs bij BMW, dat de komende jaren de elektrische auto’s BMW i3 en i8 uitbrengt: ‘We verwachten niet dat de eerste generatie elektrische auto’s, geproduceerd op een voor het milieu verantwoorde wijze, winst oplevert. Het is puur een investering in de toekomst.’
Tijdens de RSM Leadership Summit op 5 oktober, georganiseerd door de Rotterdam School of Management, mogen topmannen van DSM, IBM, Shell en BMW voor een zaal vol ondernemers en managers hun visie geven op de toekomst van de technologie-intensieve industrie. Allen hebben de mond vol van duurzaamheid, hoewel er tussen de regels door subtiele verschillen van inzicht zijn te horen.
Het opvallendste verschil is tussen DSM en Shell. DSM (Dutch State Mines), in het begin van de twintigste eeuw gestart als staatsbedrijf voor uitbating van de kolenmijnen, heeft in de loop van de jaren de overstap gemaakt naar chemie en vervolgens naar materialen en life sciences. Het bedrijf wil nu voorloper zijn in de transitie van een economie gebaseerd op fossiele brandstoffen naar een biobased economy. ‘Het exacte moment van peak oil (het moment waarop de maximale productie van olie is bereikt, red.) is niet zo belangrijk. Het olietijdperk zal ophouden lang voordat alle olie op is. De tijd van onze afhankelijkheid van olie zal uiteindelijk slechts een korte periode in de geschiedenis zijn’, zegt Stephan Tanda, lid van de Raad van Bestuur van DSM.
Dat vraagt om een pittige discussie met Gerald Schotman, vice-president innovatie en r&d bij het meer conservatieve Shell, dat ook investeert in biobrandstoffen, maar toch vooral in blijft zetten op olie en gas. Een clash op het podium in het Rotterdamse World Trade Center blijft echter uit. Zonder Tanda ook maar één keer direct aan te spreken, schept Schotman wel een duidelijk ander beeld: ‘Ik geloof in het doorzetten van de energietransitie, maar ik geloof niet dat er een punt komt waar we allemaal overschakelen van de ene bron op de andere. Er is de komende jaren een mozaïek van keuzes, waarbij olie en vooral gas van essentieel belang blijven. Gas is bovendien nog volop beschikbaar.’
De r&d van Shell is er dan ook vooral op gericht om ook de moeilijker te winnen olie en gasvoorraden aan te boren en de afzetmarkt en distributie te verbeteren, bijvoorbeeld door het boren in het Poolgebied of in diep water, de inzet van drijvende lng-fabrieken en het winnen van schaliegas. Over dat laatste merkt Schotman overigens op: ‘Het is belangrijk dat we dat goed doen, zonder negatieve gevolgen voor bijvoorbeeld drinkwater. Anders doen we het niet.’
Een belangrijk ontwikkeltraject voor BMW is de massaproductie van elektrische auto’s. De producent van luxe-auto’s moet hiervoor zijn productieproces flink onder handen nemen. Om het flinke extra gewicht van de batterijen in zijn elektrische modellen te compenseren, besloot BMW voor de i3 en de i8 het chassis op te trekken uit aluminium en de carrosserie uit koolstofvezelversterkte kunststof. De overstap van staal naar koolstof vergt een enorme omslag in de productie: ‘We stappen over van walsen en buigen naar breien en bakken’, aldus Becker.
BMW wil dat de productie van de elektrische auto’s op een voor het milieu verantwoorde wijze gebeurt. De productie van koolstofvezels, het meest energie-intensieve onderdeel van het proces, gebeurt daarom in het Amerikaanse plaatsje Moses Lake. Dankzij de aanwezige waterkrachtcentrale liggen de kosten van duurzame energie hier namelijk relatief laag.
Zoals vermeld zijn de eerste elektrische modellen, die op deze manier worden geproduceerd, volgens de verwachting nog niet lucratief. Niet erg, denkt de BMW-topman: ‘We maken geen harde switch naar alleen elektrische auto’s. We gebruiken de opbrengsten van bestaande modellen om in iets nieuws te investeren. Dat is de manier om te kunnen blijven groeien.’
Marc Teerlink, global strategist bij IBM, is de enige in wiens verhaal duurzaamheid geen rol speelt. Hij richt zich voornamelijk op de rol van IBM om orde te scheppen in de enorme hoeveelheid informatie die dagelijks beschikbaar komt. Zo komt er op Youtube elke seconde een uur aan filmmateriaal bij. ‘We hebben als maatschappij echter geen last van information overload, maar van filter failure.’ Het verklaart de verschuiving van IBM richting analytische software. Het bedrijf investeerde de afgelopen vijf jaar maar liefst twintig miljard dollar in analytics en denkt er in 2015 een omzet van zestien miljard mee te kunnen halen.
