In samenwerking met Octrooicentrum Nederland
Veel fysieke innovaties hebben tegenwoordig een digitale component, zeker sinds de opkomst van het internet of things.
Maar hoe bescherm je zo’n innovatie het best? Misschien wel met een combinatie van diverse rechten, afgestemd op een nieuw businessmodel, zegt Karen Kraan-Sam, octrooiadviseur bij Octrooicentrum Nederland, onderdeel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Veenhuis uit Raalte maakt sinds 1938 mesttanks voor landbemesting. Vanouds is dat pure werktuigbouw. Maar nieuwere modellen machines zijn uitgerust met sensoren die de bodemgesteldheid meten en daar direct de mestinjectie in de grond op aanpassen. Een combinatie van werktuigbouw, elektronica en software dus.
‘In dit geval is de digitale component duidelijk een toevoeging aan bestaande technologie’, zegt Kraan-Sam. ‘De software die ervoor geschreven is, vormt een aparte innovatie, die onder het auteursrecht valt. Voor bedrijven die de overgang maken van alleen fysieke technologie naar een combinatie met digitale innovaties, komen er nieuwe beschermingsvraagstukken. Wij adviseren ze daar graag in.’
Niet altijd is echter direct duidelijk welke innovatie op welke manier het best beschermd kan worden. Kraan-Sam: ‘Octrooirecht en auteursrecht zijn vaak bekend. Wanneer je substantieel geïnvesteerd hebt in een databank, die niet een bijproduct is van andere bedrijfsactiviteiten, is er soms sprake van databankenrecht. Daarnaast bieden bedrijfsgeheimen vaak uitkomst, bijvoorbeeld voor broncode, maar ook voor allerlei gegevens. Wat de beste mix van maatregelen is, verschilt van geval tot geval.’
Wie de eigenaar wordt van intellectueel eigendom, is ook niet altijd meteen duidelijk, zeker niet bij digitale innovaties. Bij een contract met een externe ontwikkelaar moeten daar goede afspraken over worden gemaakt.
‘Wij hebben bijvoorbeeld een bedrijf geadviseerd dat varende drones maakt voor haveninspecties, die ze niet verkopen maar verhuren’, vertelt Kraan-Sam. ‘Dan ontstaat de vraag: van wie zijn de data die tijdens een inspectie worden verworven, van het bedrijf of van de opdrachtgever? Het bedrijf heeft de eigendomsvraag opgelost door zijn businessmodel te veranderen. Ze verkopen niet meer de inspectie, maar de data die het oplevert, in verschillende pakketten. Zo wordt de opdrachtgever gedwongen zich af te vragen welke data hij precies nodig heeft. De overige waardevolle data kunnen dan van het bedrijf worden.’
Op deze manier komen vragen over intellectueel eigendom vaak neer op het wezen van een bedrijf: verkoper van een product of leverancier van een dienst? Zelfs als een machine verkocht wordt, kan het businessmodel nog (deels) in de data zitten. Bijvoorbeeld wanneer sensoren in geleverde apparatuur contact houden met de leverancier, die uit de optelsom van data van alle geleverde apparatuur adviezen kan geven.
‘Er zijn dus allerlei combinaties om je innovaties te beschermen, zeker wanneer er sprake is van de combinatie van fysieke uitvinding en digitale ontwikkeling. De keuze voor bijvoorbeeld octrooi, auteursrecht of bedrijfsgeheim hangt ook vaak af van je businessmodel’, vat Kraan-Sam samen. ‘Wij merken dat de ene ondernemer onmiddellijk de mogelijkheden herkent, terwijl anderen zich afvragen wat ze ermee moeten. Daarom is het belangrijk goed advies in te winnen voor je met je kennis in de openbaarheid treedt.’
Welke bescherming past het best bij jouw uitvinding? De octrooiadviseurs van Octrooicentrum Nederland denken graag met je mee. Deze voorlichting is kosteloos en bestaat onder andere uit gesprekken op maat, workshops en ondersteuning bij het zoeken in de octrooiliteratuur. Kijk op www.rvo.nl/octrooien voor meer informatie of mail naar octrooicentrum@rvo.nl.
