Klaas de Jong
Bij de kartonfabriek van Smurfit Kappa in Nieuweschans staat een testmodel van een elektriciteitsgenerator met een wel heel exotische techniek. Dit apparaat wekt met warmte uit de schoorsteen van de stoomketel onder hoge druk geluidsgolven op, die lineaire generatoren aandrijven. Deze gebruiken de geluidsgolven om een magneet te laten bewegen door een spoel en zo elektriciteit op te wekken.
Begin maart presenteerden de ontwikkelaars de eerste praktijkresultaten. ‘De opwekking van geluidsgolven gaat keurig volgens het boekje’, aldus uitvinder Kees de Blok. ‘De warmtemotor start bij een verschil in temperatuur van veertig graden tussen warmtebron en koeling. Als het verschil groter wordt, gaan de lineaire generatoren stroom leveren.’
Voordat deze nieuwe methode voor het benutten van restwarmte grootschalig is toe te passen, moet het ontwikkelteam van bureau Innoforte, Huisman Elektrotechniek en Aster nog wel enkele uitdagingen overwinnen. Zo presteren zowel de conventionele warmtewisselaars als de lineaire generatoren onvoldoende. Bovendien is het neodynium in de generatormagneten in een paar jaar tijd in prijs vervijfvoudigd. Opschaling van de generator wordt daarmee onbetaalbaar.
Kees de Blok heeft als alternatief een bi-directionele turbine bedacht, maar Wim Mans, directeur van Innoforte, ziet meer in de omzetting naar warmte of koude. De thermo-akoestische techniek is daar ook toepasbaar voor. ‘Het aardige is dat je met hetzelfde apparaat meerdere functies kunt vervullen’, aldus Mans. Hij deed onderzoek naar de economische toepasbaarheid en met de functie van warmtetransformator is een terugverdientijd van een jaar of drie te realiseren. ‘Je kunt de techniek ook gebruiken als airco in een auto, waarbij de hete uitlaatgassen de energie leveren.’
Researchinstituut ECN werkt al jaren met De Blok aan de thermo-akoestische techniek. ECN verwacht binnenkort een praktijkproef met een warmtepomp op geluidsgolven te starten.
