Benno Boeters
In augustus maakten vier grote gemeenten bekend dat ze hun aandeel in energiebedrijf Eneco willen verkopen. Rotterdam, Dordrecht, Den Haag en Leidschendam-Voorburg, samen goed voor 60 % van de aandelen, lijken te kiezen voor cash.
Nog 49 andere gemeenten zijn in het bezit van aandelen Eneco. De aandeelhouderscommissie was deze zomer al doende met een consultatieronde over ‘houden of afbouwen’; het laatste lijkt nu het geval, al valt de beslissing pas 31 oktober.
Delta en Eneco waren de twee laatste energiebedrijven die zich verzetten tegen een splitsing, waar Essent en Nuon al jaren geleden zijn gesplitst en hun energiecentrales werden opgekocht door het Duitse RWE en het Zweedse Vattenfall (niet gesplitste energiereuzen in hun land van oorsprong). Een paar provincies liepen daarbij flink binnen door de verkoop van hun aandelen. Eneco en Delta hielden echter de poot stijf, al blijkt nu dat EZ-minister Kamp splitsing alsnog afdwingt. Misschien omdat hij als VVD-er nog steeds gelooft in een heilzame werking van het marktmechanisme.
De vraag is nu echter nog urgenter: willen we stroom en gas tegen de laagste prijs (door scherpe concurrentie) of willen we groen, duurzaam, hernieuwbaar en CO2-vrij? Energieconsumenten zien in toenemende mate de nadelen van fossiele energie en willen daar vanaf. Bovendien hebben we dankzij zonnepanelen en windmolens de mogelijkheid niet alleen elektriciteit in eigen land op te wekken (of ‘eigen zee’), maar ook om dat zelf te organiseren. Dat scheelt ook nog eens in de eigen portemonnee en vermindert de geldstroom richting minder aangename regimes in landen met grote olie- en gasvoorraden.
Eneco koos tien jaar geleden voor duurzaam. Schiphol gaf onlangs te kennen volledig te gaan draaien op stroom van Hollandse Wind van Eneco, zoals eerder de NS en het datacentrum van Google in Eemshaven dat al deden. Eneco heeft voor pakweg 1 GW aan windturbines staan, goed voor ongeveer 2,3 TWh per jaar. Zo’n 90 GWh produceren daar bovenop de zonnepanelen van Eneco: hun opgesteld vermogen is rond de 100 MW in totaal. Verder levert het energiebedrijf in Rotterdam (rest-)warmte aan huishoudens en bedrijven, steunt het energiecoöperaties met collectieve zonnedaken via de Postcoderegeling, ontwikkelt het met Mitsubishi de grootste batterij van Europa en heeft het een programma – Warmtewinner – om het gasverbruik in woningen te reduceren.
Die initiatieven staan op het spel bij verkoop aan een private onderneming die winst belangrijker vindt dan duurzaam. De stichting Greencrowd heeft zich opgeworpen om Eneco in Nederlandse publieke handen te houden, door die 60 % aandelen van de vier grote gemeenten over te nemen. Via burgerparticipatie wil men de fondsen bijeen brengen voor ‘EneCoöperatie’.
Het zou een goede zaak zijn als het lukt Eneco als coöperatie voort te laten gaan. Maar mocht dat niet lukken dan is er altijd nog Qurrent, de groene energieleverancier die al als coöperatie opereert en geen winstoogmerk heeft.
