Gerald Schut
Voortaan heeft TW de nieuwe vaste rubriek ‘Goede vraag’. Vandaag de eerste editie: hoe gevaarlijk is asbest? Heeft u ook een goede vraag? Mail redactie@tw.nl
Dat asbestvezels bij inademing kankerverwekkend zijn, staat als een paal boven water. Maar deze week is verrassend genoeg pas voor het eerst onderzocht hoe groot de blootstelling aan die gevaarlijke vezels in verschillende praktijksituaties eigenlijk is. TNO, de Universiteit Utrecht, de Radboud Universiteit Nijmegen en Crisislab (uitgevoerd in opdracht van woningcorporaties) hopen met het onderzoek dat ‘het publieke debat eindelijk aan de hand van feitelijke inzichten gevoerd kan worden’. ‘Tot nu toe had nog nooit iemand de moeite genomen om alle gegevens op een rij te zetten’, zegt hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit, Ira Helsloot.
Wat blijkt? Alleen bij dagelijkse beroepsmatige blootstelling aan niet-hechtgebonden asbest zoals bij verwijdering van plafondplaten zijn dure maatregelen op hun plaats. Helsloot: ‘Dan heb je zeker wel zo’n wit pak nodig.’ In vrijwel alle andere situaties (brand in een gebouw met asbest, wonen of werken in een gebouw met asbest, af en toe een gaatje boren in asbesthoudend materiaal, of asbestdaken verwijderen) zijn dure veiligheidsmaatregelen volstrekt overbodig. ‘En dit is een heel conservatief rapport’, zegt Helsloot. ‘We hebben nu alle beschikbare meetgegevens gebruikt, maar saneringsbedrijven houden hun metingen voor zich. Voor sommige scenario’s zijn er maar 20 metingen openbaar, terwijl we weten dat er duizendmaal zoveel zijn gedaan.’ Als die gegevens kunnen worden meegenomen zou nog helderder zijn hoe laag de blootstelling in de praktijk is, denkt Helsloot. ‘Nu zijn we voor de zekerheid voor ieder scenario met weinig meetwaarden uitgegaan van de P90, ofwel de 10 % hoogste meetresultaten.’
Helsloot pleit er niet voor om het wettelijke veiligheidsniveau te verlagen, maar met deze nieuwe kennis kan dat veiligheidsniveau met veel minder maatregelen worden gehandhaafd. Volgens Helsloot is Nederland is verreweg het strengste land van Europa. ‘Als we bijvoorbeeld in Nederland een asbestdak verwijderen, wordt dat in België rustig weer op een schuur geschroefd.’ Nederland was in de jaren ‘70 erg slordig met asbest. Misschien is daardoor later een soort compensatiedrang ontstaan. Onze wetten zijn strenger, en we hebben de uitvoering in handen gelegd van de asbestsector, die daardoor een prikkel heeft om de ernst uit te vergroten. ‘Niets menselijks is ook de asbestsector vreemd.’
In de corporatiesector valt een miljard te besparen door asbest uit huurhuizen zonder overbodige veiligheidsmaatregelen te verwijderen. Het wetsvoorstel om asbestdaken vanaf 2025 te verbieden ligt bij de Eerste Kamer. Helsloot: ‘De overheid meldt zelf dat door het verbod op asbestdaken in Nederland 1 slachtoffer per tien jaar voorkomen wordt. Het verwijderen van die daken gaat volgens de kosten-batenanalyse van ECORYS € 3 miljard kosten. Dat geld kunnen we als samenleving echt beter besteden. Hopelijk komt de Eerste Kamer nog op tijd bij zinnen.’
