Bart Stam
Door de winning van 2200 miljard m3 aardgas, is de druk in het Groningenveld gedaald van 350 naar 70 bar. Daardoor wordt de noordelijke provincie sinds 1991 geteisterd door aardbevingen. Kan stikstofinjectie deze schokken stoppen? Vooral de Overleggroep Groningen 2.0. maakt zich hier sterk voor, al lijkt deze optie een gepasseerd station voor minister Wiebes (EZK) en de NAM.
Toen de NAM in 1963 startte met de productie van een van de grootste aardgasveldvelden ter wereld (2800 miljard m3), bedroeg de druk zo’n 350 bar. Inmiddels is deze druk gedaald naar circa 70 bar. Hierdoor treedt compactie op, met aardbevingen als gevolg. Omdat het Groningenveld op 2600 tot 3200 m diepte ligt in een slappe bodem, is de impact relatief groot op huizen en de overige infrastructuur. Tot dusver was de aardschok bij Huizinge (2012) de zwaarste met 3.6 op de Schaal van Richter.
Inmiddels heeft minister Wiebes besloten medio 2022 te stoppen met de productie in het Groningenveld. Alleen extreem strenge winters kunnen zorgen voor een verlenging. In 2020 en 2021 moet de NAM echter nog 11,8 en 10 miljard m3 produceren om te voldoen aan de verplichtingen. Sommige seismologen en geologen verwachten dat ook daarna de aardbevingen nog jaren doorgaan.
Zijn er technische oplossingen om deze aardbevingen te stoppen? De Overleggroep Groningen 2.0., waarbij ‘losse’ ingenieurs en natuurkundigen zijn aangesloten, pleit al jaren voor de injectie van CO2 of, nog liever stikstof. Door eerst de druk te stabiliseren op 70 bar en daarna stapsgewijs te verhogen naar 100 à 150 bar kan er voldoende tegendruk ontstaan. Stikstof heeft volgens de leden de voorkeur boven CO2 omdat de productie en het transport eenvoudiger en goedkoper zijn. Een grote luchtscheidingsfabriek in de Eemshaven gaat bij -196 graden Celsius stikstof winnen uit de atmosfeer. Vervolgens gaat dit gas via pijpleidingen en bestaande winningsputten de ondergrond in.
Ter ondersteuning wijst de overleggroep onder meer op de stikstofinjectie die de NAM sinds 2013 uitvoert in De Wijk (Drenthe), hoewel dit aardgasveld veel kleiner is dan ‘Slochteren’. Doel is de laatste 2 miljard m3 uit dit bijna lege reservoir te halen, niet om aardbevingen voorkomen.
Tussen 2012 en 2015 hebben ook de NAM en TNO onderzoek gedaan naar stikstofinjectie in het Groningenveld. Bij de toemalige jaarlijks gasproductie van 42 miljard m3 zou een stikstoffabriek vele miljarden kosten. De overleggroep ging in 2018 echter uit van een jaarproductie van 10 tot 15 miljard m3, waardoor de stikstoffabriek drie- tot viermaal goedkoper kan.
In 2018 vroeg de overleggroep minister Wiebes om stikstofinjectie in Groningen serieus te onderzoeken. De reactie was veelzeggend: “There ain’t such thing as a free lunch.” Met andere woorden: aan elke oplossing kleven nadelen. Teruggrijpend op de studies van NAM en TNO duurt de bouw van een stikstoffabriek volgens Wiebes minimaal vijf jaar, plus nog eens acht tot tien jaar voordat de druk is gestabiliseerd. Ook vindt de bewindsman de risico’s te groot. Volgens de overleggroep is het echter mogelijk in vier jaar een stikstoffabriek te bouwen in de Eemshaven en direct daarna te beginnen met de gedoseerde stikstofinjectie via bestaande winningsputten. De kans lijkt echter klein dat deze technologie snel zal worden toegepast in de voormalige Nederlandse ‘goudmijn’.
