Gerald Schut
Met kleine satellieten is van uit de ruimte steeds meer tot dusver verborgen activiteit waar te nemen. Het weekblad The Economist beschrijft bijvoorbeeld hoe het Amerikaanse HawkEye 360 vorig jaar met een cluster van 3 smallsats tientallen vissersboten in de Ecuadoriaanse wateren rondom de Galapagos eilanden snapte nadat ze hun verplichte GPS-transponders (automatic identification system: AIS) hadden uitgezet.
De radiofrequentie-satellieten van HawkEye 360 vangen namelijk wél de radarnavigatie en radiocommunicatie van de schepen op. ‘Zelfs piraten zetten die dingen niet uit,’ zegt John Becker van het concurrerende Britse Horizon Technologies daarover. Satellieten die radiofrequentie oppikken zijn veel goedkoper dan dure high res robotcamera’s. Ze worden bovendien niet gehinderd door wolken. De laatste lancering van Horizon Technologies kostte in inclusief bouw en verzekering slechts $1,4 miljoen.
Het aantal kleine radiosatellieten rond de aarde zal naar verwachting dit jaar toenemen van een tiental naar 60. De meeste bouwers baseren hun RF-detectie op twee principes. Ten eerste trilateratie, die de minieme verschil in signaalsterkte meet tussen de verschillende satellieten in eenzelfde cluster. Ten tweede: de frequentie verschuiving in het signaal van een bewegende bron door het dopplereffect. HawkEye claimt zo bronnen met een nauwkeurigheid van 500 m te kunnen lokaliseren. Het concurrerend Luxemburgse Kleos Space claimt een accuratesse van tussen 3000 en 200 m. Clusters satellieten dekken een strook van 2000 km en cirkelen in anderhalf uur om de aarde.
De fabrikanten claimen zo onder meer guerrilla-kampen te kunnen ontdekken en zelfs marineschepen die expres het AIS-signaal verstoren om hun werkelijke locatie te verhullen. Horizon Technologies werkt aan een database met daarin de unieke ‘RF-vingerafduk’ van alle schepen op de wereld: elk schip heeft een net iets andere combinatie van componenten. Concurrent Unseenlabs, die een methode ontwikkelt om met slechts één satelliet bronnen te lokaliseren, met weliswaar net iets minder nauwkeurigheid, beschikt al over de fingerprints van enkele duizenden schepen, waarvan er honderden vorig jaar in de Ecuadoriaanse wateren hebben gevaren met uitgeschakelde AIS.
