Boris van Zonneveld
Begin deze maand ging het Europese grensbewakingsysteem Eurosur van start.
Eurosur is onderdeel van Frontex, het agentschap dat de buitengrenzen van de EU beheert. Vanuit de control room in het Frontex Situation Centre in Warschau legt afdelingshoofd Dirk Vande Ryse uit dat Eurosur geen systeem op zich is, maar een breed kader. Met beperkingen. ‘Binnen dit kader gebruiken we een veelheid aan technologieën en systemen, maar wij hebben geen alziend oog. In de serie 24 zie je dat mensen vanuit de lucht continu gevolgd worden, wij kunnen dat niet. Wij hebben geen militaire capaciteiten. We hebben ook geen drones, dat is ons niet toegestaan. We moeten vliegtuigen uitsturen, met alle beperkingen die dat met zich meebrengt.’
Duidelijk is dat van Eurosur geen wonderen verwacht mogen worden. Vande Ryse: ‘Het budget van Frontex ligt rond de € 80 miljoen waarvan slechts € 7 miljoen rechtstreeks voor Eurosur bestemd is. Dat geld gaat voornamelijk op aan realtime data die we krijgen van ship reporting systems van commerciële schepen, realtime gedetailleerde weersinformatie en een informatie-uitwisselingsysteem. Ook gebruiken we SAR-beelden (Synthetic Aperture Radar, red.), maar wij hebben geen realtime foto- of videobeelden van de Europese grenzen.’
In de control room hangt wel een beeldscherm met een digitale kaart van Europa dat deze suggestie wekt, maar de hierop aangegeven migratiestromen zijn ingetekend op basis van ervaringen uit het verleden. Er is zelfs geen beschikking over realtime satellietbeeld. ‘Van de meeste gebieden krijgen we maar twee keer per dag een satellietbeeld door, bijvoorbeeld om zes uur ‘s ochtends en zes uur ‘s avonds’, licht Eurosur-projectmanager Piotr Malinowski toe.
De satellietfoto’s zijn ook nog eens zeer ongedetailleerd, zegt hij. ‘Een boot van 250 m lang is maar een halve centimeter op ons scherm. Eerlijk gezegd hebben we weinig aan satellietbeeld om kleine boten op te sporen. We gebruiken de beelden wel om onregelmatigheden op de kusten, zoals tentenkampen, te kunnen zien. Maar de enige manier om details waar te nemen is om een vliegtuig te sturen met een camera aan boord. Er wordt twee tot drie keer per dag gepatrouilleerd.’
Vande Ryse is bang dat de Europese politiek te hoge verwachtingen heeft van Eurosur. ‘Eurocommissaris Malmström zei dat Eurosur rampen als de scheepsramp met migranten bij het Italiaanse eilandje Lampedusa zal voorkomen. Met de huidige beschikbare middelen is zo’n uitspraak lariekoek.’
