Armand van Wijck
Op 15 november vond voor de tweede keer het door Delft Aardwarmte Project (DAP) georganiseerde aardwarmtesymposium in Delft plaats. Belanghebbenden kwamen een dag lang praten over de huidige stand van zaken en de toekomst voor geothermie in Nederland. Het werd al snel duidelijk dat er nog een hoop werk moet worden verzet om geothermie efficiënt te maken, maar de eerste stappen zijn gezet.
In de zoektocht naar duurzame energiebronnen is er in Nederland de laatste jaren steeds meer aandacht uitgegaan naar aardwarmte. Bedrijven als PGMI en Daldrup hebben al enkele succesvolle boringen op hun naam staan, waarmee onder meer kassen in Bleiswijk en Pijnacker verwarmd worden. Project Aardwarmte Den Haag verwarmt met opgepompt water van vijfenzeventig graden Celsius vierduizend woningen en twee hectare bedrijfsruimte. Volgens drs. Guus Willemsen van bodemingenieursbureau IF Technology is Nederland zelfs ‘een topland voor geothermie’. ‘We hebben goede reservoirs, boordata is beschikbaar via internet en er is veel vraag naar aardwarmte, met name uit de glastuinbouw. Het is een zeer goedkope bron van duurzame energie, met enorm potentieel.’
Â
Ondergesubsidieerd
Toch zijn er nog veel uitdagingen voordat geothermie zover is. Zo pleit ir. Dick Swart van Petrogas Minerals International onder andere voor de benoeming van een hoogleraar geothermie en voor subisidie voor aardwarmte. ‘En terecht’, meent Willemsen, ‘want geothermie is zwaar ondergesubsidieerd. Ter vergelijking: de subsidie op geothermie is dertig euro per ton koolstofdioxidebesparing, voor hybride auto’s is dat veertienhonderd euro.’ Verder zijn er volgens de symposiumsprekers te weinig boringen die onderzoeksdata opleveren, kunnen we er in Nederland nog geen elektriciteit mee opwekken omdat we niet diep genoeg boren, en is de risicobeleving van veel klanten nog te groot. Overige uitdagingen zijn toebedeeld aan de overheid: ‘Op basis van verleende vergunningen zijn voor 2012 vijfenzestig boringen gepland, het is onmogelijk dat dit gaat lukken’, aldus Pieter Jongerius van het Ministerie van Economische Zaken. ‘We hebben rucksichtlos teveel vergunningen afgegeven en zitten nu dus met een probleem.’ Verder moet de mijnbouwwet worden herzien en aangepast voor aardwarmtewinning en is ruimtelijke ordening een groot aandachtspunt.
Â
Roadmaps
Toch biedt aardwarmte voor Nederland een interessant toekomstperspectief. Momenteel is men al druk bezig met het zoeken naar oplossingen voor de genoemde problemen. Zo komt de IAE met zogenaamde roadmaps, documenten die ministeries ondersteunen in hun beleidsvorming omtrent duurzame energiewinning. Daarnaast maakt Duitsland al gebruik van een diepe aardwarmtetechnologie die geschikt is om elektriciteit mee op te wekken. Het Enhanced Geothermal System (EGS) is een hydraulische stimuleringsmaatregel waarmee in een droge, hete ondergrond spleten en kloven worden gemaakt. Water wordt hier kunstmatig ingebracht, warmt op en komt uiteindelijk als stoom omhoog uit een tweede boorgat, waar een stoomturbine het omzet in elektriciteit.
Â
Paar honderd jaar
‘Door gebruik te maken van EGS kan centraal Europa voor een paar honderd jaar met aardwarmte gevoed worden’, aldus Ralph Weidler, oprichter van het Duitse Geothermeon. Mogelijk zal dit ook in Nederland werken, mits er een goede subsidieregeling komt, zodat energieleveranciers er niet op verliezen.
Wat betreft de energiemarkt maakt Swart zich op langere termijn geen zorgen. ‘Zonder subsidie is aardwarmte alleen mogelijk indien de gasprijs structureel boven de 25-30 cent per kuub blijft voor de tuinbouw, en boven de 45-50 cent per kuub voor woningbouwprojecten. En dat gaat zeker gebeuren!’
Â
Het Nederlandse PGMi doet ook boringen over de grens, zoals hier bij München
