Jan Spoelstra
Eva van Wanrooij staat met één been in de industrie, de dagelijks geld verdienende activiteiten van een multinational. Anderzijds vertegenwoordigt ze de beroepsvereniging voor octrooigemachtigden. Waar ligt de toegevoegde waarde van het beschermen van intellectueel eigendom? Zowel de uitvinder op een zolderkamer, als de multinational moet het antwoord helder voor ogen houden.
Tijdens het 3i Event over idea’s, IP & Innovation in april 2018 werd het beschermen van intellectueel eigendom (IP) nog het stiefkindje van de techniek genoemd. ‘Waarom moet ik geld aan jou als octrooigemachtigde betalen?’ Eva van Wanrooij kruipt in haar nevenfunctie als voorzitter van de Nederlandse Orde van Octrooigemachtigden meteen in de huid van mkb’ers en startups die goed op hun financiën moeten letten en komt direct ter zake. ‘En dat is een hele goede vraag. Wij als octrooigemachtigden moeten toegevoegde waarde bieden.’
De rol van de octrooigemachtigde is dan ook steeds vaker een adviseursrol. ‘Tuurlijk helpen wij in het proces om een octrooi aan te vragen, maar we starten net zo vaak met het advies om eens goed in de vele voor iedereen toegankelijke octrooidatabanken te zoeken. Wat doen mijn concurrenten? Wat voor patenten liggen al op de plank te wachten? Welke uitvindingen kan ik via een licentieovereenkomst zo van de plank halen en hoef ik zelf niet meer uit te ontwikkelen?’ Volgens Van Wanrooij is het via een gratis workshop voor ieder bedrijf mogelijk om eens een klein verkennend onderzoek te doen. ‘Besteed daar eens een middagje tijd aan, het loont.’
>>> Op 18 april spreekt Eva van Wanrooij op het 3i Event over ideas, intellectual property & innovation op de High Tech Campus in Eindhoven. Vergroot uw kennis, verbreed uw netwerk bescherm uw innovatie en genereer leads om uw bedrijfsstrategie te verbeteren
Van Wanrooij is IP-directeur bij diervoedingsspecialist Nutreco. De multinational levert wereldwijd dierenvoedings-additieven en voer voor onder andere zoetwater- en zoutwatervissen en garnalen. Enkele jaren terug heeft het bedrijf het grootste deel van haar bulkactiviteiten voor landdieren afgestoten. Wel is het voor onder meer veevoer actief in additieven, vitamines en toevoegingen die het gebruik van bijvoorbeeld antibiotica verminderen. Het gaat om hoogwaardige zuivere toevoegingen, maar geen geneesmiddelen. Sinds twee jaar kent het bedrijf een vijf koppen tellende IP-afdeling.
‘We hebben pas twee jaar een eigen IP-afdeling bij Nutreco. Daarvoor deden onze eigen R&D’ers het erbij, vaak samen met externe specialisten. Het was inderdaad een grote puzzel om te starten. Maar of je nou een multinational bent of uitvinder op een zolderkamer, het komt altijd neer op de vraag: kun je aan de buitenkant of het verplichte label zien hoe iets werkt? Hoe slim een product in elkaar zit? Zo ja, dan moet je overwegen octrooi aan te vragen. Vervolgens check je in welke landen het voor jou de moeite waard is om een octrooi te hebben. Als je niet kan zien hoe iets werkt, bijvoorbeeld een productieproces in één van je eigen fabrieken, hou dan de deur dicht met een trade secret. Tot slot kunnen we op sommige terreinen ook een gevestigde naam bouwen, met om de anderhalf jaar een innovatie of verbetering van het product. Soms kun je er ook voor kiezen om op die manier je voorsprong te behouden, op merknaam, verwachtingspatroon, associatie met kwaliteit.’
‘Ja. Maar wij kiezen er uiteindelijk vaak voor om het aanvragen van een octrooi te starten. Dat kost niet zoveel geld. En als je er na anderhalf jaar voor kiest om er verder niets mee te doen, heb je met de start van je octrooiprocedure al gezorgd voor een defensieve publicatie. Er is een aantal voor bedrijven goedkope of gratis platforms; ik heb wel eens geprobeerd daar in te zoeken. Dat is bijzonder ingewikkeld en versnipperd, en lang niet zo openlijk toegankelijk als de nationale, Europese en wereldwijde octrooidatabanken.’
‘Het vak van octrooigemachtigde begint bij een specialisme. Je moet afgestudeerd zijn in een bèta-wetenschappelijke discipline, gevolgd door een juridische opleiding. Maar niemand kan het anno 2018 bij alleen farmacie, chemie, werktuigbouwkunde of natuurkunde houden. Veel patenten kennen momenteel een softwarecomponent. In de chemie vindt molecular design plaats, in de geneeskunde beoordeelt kunstmatige intelligentie MRI-scans en in onze huizen hangen steeds meer producten aan het internet. Naast zijn specialisme moet de octrooigemachtigde steeds vaker thuis zijn in de digitale, softwarematige kant van uitvindingen.’
We spreken Van Wanrooij op het kantoor van de Nederlandse Orde van Uitvinders (NOVU) nabij Baarn en Soest, in een van de voormalige gebouwen vanwaar Paleis Soestdijk onderhouden werd. In het gebied zitten momenteel veel startende en jonge hippe bedrijven gevestigd. In het atelier van de NOVU werkt één stagiair aan de interface van een digitaal product voor in de badkamer, een volgende student werkt aan een prototype van een nieuw type stekker. Zo probeert de NOVU uitvinders te helpen met de eerste stap richting het succesvol in de markt zetten van uitvindingen.
‘Een leverancier van bulkgoederen hoeft wellicht niet zoveel te doen aan IP-bescherming, maar Nutreco richt zich meer en meer op het produceren van hoogwaardige additieven van diervoeding. De laatste jaren is IP-bescherming daarom steeds belangrijker geworden, en moeten we de kennis zelf in huis hebben. Ook ontwikkelen wij in toenemende mate methodes voor boeren voor het optimaal voeden van hun vee. Zo’n methode bestaat uit bepaalde bulkproducten, onze additieven, het monitoren van het vee en op basis van een feedbackloop de voeding aanpassen. Daar zit heel veel kennis en eigen R&D in, maar het is bijzonder moeilijk om dat te patenteren en te beschermen. Dus moet de IP-afdeling er dicht bovenop zitten.’
‘Wij gaan geen Pirelli postercampagne starten om IP-bescherming te promoten. Heel simpel: Het is een noodzakelijke juridische tak van sport, die veel innovatie brengt. Allereerst is octrooiliteratuur de grootste bron van zakelijke kennis. Of je nu een startup of een multinational bent, zet die bron in voor business intelligence – het geeft je een andere blik op de wereld; dat is waardevol. Vraag je daarnaast af hoe belangrijk jij het vindt om jouw vondst te gelde te maken. Hoe belangrijk vind je het als jij geld verdient aan jouw vondst? Vaak is het antwoord ‘heel belangrijk’. Daar ligt ook de toegevoegde waarde van de IP-professional. Ja, het kost geld als mkb’er of startup om goed IP-advies in te winnen, maar de doelstelling van de octrooigemachtigde is om R&D en uitvindingen ook commercieel succesvol te maken. Ook ik moet aan de raad van bestuur van Nutreco uitleggen waarom we hier met vijf mensen zitten te zwoegen op IP-vraagstukken. Om concurrentie voor te blijven kom je toch vaak op een octrooiaanvraag uit voor technische producten. Je wilt immers controle uitoefenen op de uitvinding die jij gedaan hebt. Hoe sexy is dat? Nou, als je je eigen business sexy vindt, is de bescherming daarvan dat ook.’
CV
Wilt u meer informatie over een van de gespecialiseerde octrooibureaus? Kijk dan op de website van de Orde van Octrooigemachtigden.
