Gerald Schut
Tot 2025 kan Nederland probleemloos in zijn eigen stroomvraag blijven voorzien. Daarna wordt Nederland afhankelijk van import. Dat meldt transmissienetbeheerder TenneT in de jaarlijkse ‘Monitor Leveringszekerheid’. COO Maarten Abbenhuis: ‘Importafhankelijkheid hoeft geen probleem te vormen voor de leveringszekerheid. Ook in het verleden heeft Nederland perioden gekend van importafhankelijkheid zonder dat de leveringszekerheid in gevaar kwam. We investeren daarom ook in extra verbindingen met onder andere België, maar ook onderzoeken we de mogelijkheden voor een sterkere verbinding met het Verenigd Koninkrijk via de eerder aangekondigde Windconnector.’
In toenemende mate wordt de Nederlandse stroomopwekking weersafhankelijk. Op de langere termijn bieden meer interconnecties met de buurlanden Duitsland en België geen soelaas voor leveringszekerheid, omdat die landen grofweg hetzelfde weer hebben als Nederland en qua stroommix een vergelijkbare koers volgen. Interconnecties met Noorwegen en het VK die beschikken over andere elektriciteitsbronnen (respectievelijk waterkracht en een beetje kernenergie) helpen dan nog wel.
De mogelijkheden die dan overblijven zijn (dure) energieopslag of vraagsturing, ofwel demand side response (DSR). Abbenhuis zegt hierover tegen de NOS: ‘Wij denken dat de industrie met wat aanpassingen en investeringen veel beter mee kan bewegen op de productie van groene elektriciteit (zonne- en windenergie). Wij schatten in dat er ongeveer drie gigawatt aan potentieel is, dat kan je vergelijken met vier tot vijf kolen- of gascentrales.’
TenneT wijst daarbij op een rapport door DNV GL, waarin staat dat de industrie op dit moment minstens 700 MW flexibel vermogen kan leveren en een huidig potentieel heeft van 3,4 GW, dat kan oplopen tot 4 GW in 2030. Dat is fors als je bedenkt dat het huidige Nederlandse piekverbruik bijna 20 GW bedraagt. Lector Energietransitie, Netwerken & Systeemintegratie Martien Visser van de Hanzehogeschool heeft daar een hard hoofd in. Hij schrijft op Energiepodium.nl over die 4 GW: ‘Dat klinkt fraai, totdat je ontdekt dat de helft van die capaciteit pas beschikbaar zou komen bij een elektriciteitsprijs boven de 5.000 Euro/MWh. Dus 100x normaal. Dat is geen verleiden, maar dwingen!’
Hij is sceptisch over het potentieel van vraagrespons door de vraag te verplaatsen of te verminderen: ‘Experimenten met vraagsturing gaan bijna altijd uit van prijsprikkels. Daarin spelen computermodellen een belangrijke rol. Die gaan standaard uit van een flinke prijselasticiteit, zodat hogere prijzen er automatisch toe leiden dat de vraag daalt. Maar zeg nu zelf: deze week zijn de energieprijzen fors hoger dan vorige week; zet u uw verwarming dan minder hoog of sluit Albert Heijn haar winkels een uurtje eerder?’ Volgens Visser zijn fabrikanten alleen bij draconische prijsfluctuaties bereid om hun baseload te onderbreken. Hij roept op om energieopslag en CO2-vrije back up te organiseren en niet te rekenen op theoretische flexibiliteit.
