Henk Klomp
Natuurkundigen van de universiteit van Berkeley in de VS hebben ontdekt hoe ze met de elektronenmicroscoop biologische nanomachines kunnen filmen in vloeistof.
Ze wikkelden daartoe een vel grafeen om een nanodruppel. ‘Je kunt nanomachines nu filmen in twee dimensies, fantastisch’, zegt dr. Heiner Friedrich van de TU/e in een reactie. ‘Samen met onze 3d-beelden uit de cryogene elektronenmicroscoop ontstaat dan een completer beeld.’
Friedrich, die met FEI’s allerbeste Titan-elektronenmicoscopen (waarvan het Nederlands Centrum voor Elektronen Nanoscopie (NECEN) er inmiddels drie heeft aangeschaft) chemische processen op nanoschaal volgt, erkent de doorbraak van de Berkeley-onderzoekers, maar schrijft het NECEN nog niet af. NECEN wil kijken naar de nanomachines van het leven, maar in de vacuümkamer van de elektronenmicroscoop gaat alles dood. Het invriezen van een monster – ‘dat kan tegenwoordig binnen de seconde’ – zet die nanomachines stil en is sterk genoeg om een elektronenbundel van 300 keV lang genoeg te weerstaan om te onderzoeken.
De Berkeley-onderzoekers tonen in Science aan nanoprocessen in vloeistof te kunnen filmen bij kamertemperatuur met vier keer minder intense elektronenstraling. Ze wikkelden in druppels opgeloste monsters in een vel grafeen, dat transparant is voor elektronenbundels, ondoordringbaar voor vloeistof, niet reageert en mechanisch sterk is. Het monster past in de elektronenmicroscoop en maakt het schieten van tien beelden per seconde mogelijk.
‘Elektronenmicroscopie aan levende nanomachines heeft de toekomst’, aldus de Twentse natuurkundige Niels de Jonge, hoogleraar microscopie aan de Van der Bilt-universiteit in Nashville, die de Amerikanen op het spoor zette.
