Annemieke Nijhof
Annemieke Nijhof MBA is ceo van Tauw Group
In 2024 moeten alle asbestdaken in Nederland verwijderd zijn. Onmogelijk als we doorgaan met de sanering in het huidige tempo. Waarom kennen we de gezondheidsrisico’s en ontwikkelen we toch geen effectieve aanpak? Ik pleit voor een programmatische aanpak voor het saneren van de enorme asbestberg in Nederland die uitgaat van de gedachte van circulaire economie.
In 1993 werd de toepassing van asbest verboden. Jaarlijks overlijden er in Nederland ongeveer 1.000 mensen aan de gevolgen van asbest. Vanaf 2040 wil de Rijksoverheid geen nieuwe asbestslachtoffers meer. Een cynische ambitie, want tegen die tijd is iedereen die langere tijd met asbest werkte (bijna vijftig jaar na het verbod op de toepassing) al overleden. Als de verspreiding van vezels niet wordt tegengegaan, blijven er doden vallen.
Naast die ambitie voor 2040 doet het Rijk gelukkig meer. Er geldt vanaf 2024 een verbod op asbestdaken: alle asbestdaken moeten dan verwijderd zijn! Om dit te bespoedigen, heeft het Ministerie van Infrastructuur en Milieu € 75 miljoen beschikbaar gesteld. Maar wat gebeurt er in de praktijk? Bitter weinig. Natuurlijk, overal zijn mooie voorbeelden van regionale of lokale initiatieven, waarbij met subsidieregelingen asbestdaken worden vervangen door bijvoorbeeld zonnepaneeldaken. Echter, deze acupunctuur-benadering leidt er niet toe dat de klus over negen jaar geklaard is. Het huidige tempo moet tenminste twee tot drie keer hoger, maar de juiste prikkels hiervoor ontbreken.
De markt zal geen saneringscapaciteit ontwikkelen voor een snelle operatie (waarom mensen aannemen als het in 2024 voorbij is?) en er is geen enkele eigenaar van een asbestdak die nu, vrijwillig, kosten gaat maken voor een asbestdak dat pas over negen jaar verboden is. Ik voorzie dat 80 % van de daken er in 2023 nog ligt. Dan constateren we dat het niet meer gaat lukken. Ik maak me daar boos over, onbegrijpelijk dat we met elkaar misleidend beleid maken.
Hoe anders was dat in de jaren negentig, na de ontdekking van de bodemverontreiniging van Lekkerkerk. VROM nam direct een actief regisserende rol en creëerde een daadkrachtige en innovatieve aanpak van alle verontreinigde locaties in Nederland. Dit werd gefaciliteerd door een ‘kennis en innovatieprogramma bodemsanering’ waarin wetenschap, bedrijven, probleemeigenaren én overheid samen innoveerden. Hierdoor is een innovatie- en investeringsklimaat ontstaan waarin alle partijen hun verantwoordelijkheid namen.
Hoe groot is de asbestuitdaging? Uit de cijfers blijkt dat er in Nederland circa 248 miljoen m² asbestgolfplaten en 51 miljoen m² vlakke asbestplaten zijn gebruikt. Hoeveel daarvan al is verwijderd, is onbekend, maar het merendeel zit nog op onze daken en gevels. Prioriteitsstelling is altijd nodig bij zo’n omvangrijke opgave. Goede meetmethoden die snel en efficiënt werken en betrouwbaar zijn. Voor asbest zijn er genoeg gerenommeerde bureaus die efficiënt onderzoek kunnen doen.
Mijn wens is dat er zo min mogelijk asbestslachtoffers bij komen. Mijn droom is dat over negen jaar, volgens plan, álle asbestdaken in Nederland verwijderd zijn. Er zijn al verschillende bewezen technieken om asbesthoudend afval door behandeling onschadelijk te maken én bovendien weer nuttig toepasbaar. Daarom maak ik me vanuit Tauw sterk voor een programmatische, circulaire aanpak, waarbij kennis, innovatie én werkgelegenheid hand in hand gaan. De door het Rijk gereserveerde € 75 miljoen moeten we gebruiken voor het organiseren van duurzame en gezonde condities voor deze opgave.
