Nieuws
0

Nederlands superspiegeltje klaar voor recordtelescoop

Erwin Boutsma

Een Nederlands samenwerkings­verband ontwikkelde voor de European Ex­tremely Large Telescope (E-ELT) in Chili, die in 2018 met een spiegeldiameter van 39 m de grootste telescoop te wereld is, een 6 cm groot aluminium spiegeltje dat tot de verbeelding sprekende eigenschappen heeft.

Zo kan het spiegeltje – ‘chopper’ genoemd – binnen 5 ms van de ene naar de andere willekeurige positie omklappen en daar stabiel staan met een nauwkeurigheid van 1,7 microrad; dat is vergelijkbaar met het hoekverschil van een mens in Monaco, bekeken vanuit Utrecht. En dit choppen moet het spiegeltje kunnen bij -190 °C in vacuüm.

Dr. Frank Molster, namens de Nederlandse Onderzoekschool Voor Astronomie (NOVA) betrokken bij de ontwikkeling, legt uit waar het spiegeltje voor dient. ‘De chopper is onderdeel van METIS, een instrument van de E-ELT dat in het infrarood moet gaan waarnemen. Omdat de thermische straling van de atmosfeer en de telescoop vaak veel sterker is dan de astronomische bron waar we naar kijken, moeten we corrigeren voor deze achtergrond. Omdat de achtergrond een paar keer per seconde verandert, moet je dus snel tussen je bron en de achtergrond schakelen om op een goede manier de achtergrond te kunnen aftrekken van je meetwaarden.’

Vroeger werd dit gedaan met behulp van een tweede spiegel in de telescoop. Bij de E-ELT worden de spiegels zo groot, dat dat niet meer kan en het dus in de afzonderlijke instrumenten zelf moet gebeuren.

Alle tests zijn nu succesvol afgerond. Molster: ‘Dit was een prototype om aan te tonen dat het systeem de eisen kan halen. Omdat de interface met de rest van het instrument nog niet helemaal bepaald is, zal de uiteindelijke chopper er iets anders uitzien. Ik schat de kans dat een iets aangepaste chopper uiteindelijk in het instrument terechtkomt boven de 95 %.’

Naast NOVA participeerden Janssen Precision Engineering (JPE), SRON, de Rijksuniversiteit Groningen en TNO in het project, dat financieel werd ondersteund door NWO.

Meer relevante berichten

Nieuwsbrief
Relevante berichten